17 October 2025
soniia pal

ਅਗਲੀ ਵਾਰ—✍️ਸੋਨੀਆ ਪਾਲ

 ਅਗਲੀ ਵਾਰ ਹੁਣ ਤੂੰ
ਗਰਮੀ, ਸਰਦੀ, ਬਹਾਰ,
ਮੀਂਹ, ਤੂਫਾਨ, ’ਚ
ਜਦ ਵੀ ਆਵੇਂ…..
ਬਸ ਯਾਦ ਰੱਖੀਂ ਕਿ
ਤੂੰ ਏਸ ਜ਼ਮਾਨੇ ਤੋਂ ਜੋ
ਪਰ੍ਹੇ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਹੈ
ਤੂੰ ਓੁਥੇ ਆਵੇਂ।
ਓੁਥੇ ਦਾ ਜਲੌਅ ਆਲਮਗੀਰ ਹੋਵੇ
ਤੇ
ਓੁਥੇ ਦੇ ਲੋਕ ਹੁਣ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ
ਵੱਖਰੇ ਜਿਹੇ ਹੋਣ;
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜ, ਮਰਿਆਦਾ, ਜਾਤ, ਗਰੀਬੀ
ਹੀਣਤਾ ਨਾਲ ਘਸ-ਘਸ
ਕੱਦ ਛੋਟਾ ਕਰ ਬੌਣੇ ਤੇ ਬੌਂਗੇ
ਜਿਹੇ ਬਣ ਨਾ ਰਹਿਣਾ ਪਵੇ।
ਤੂੰ ਓੁਥੇ ਆਂਵੀਂ ਜਿੱਥੇ
ਮੈਨੂੰ ਫੇਰ ਦੀ ਕੋਈ ਕਵਿਤਾ
ਲਿਖਣੀ ਹੀ ਨਾ ਪਵੇ।
ਓੁਥੇ ਮੈਂ ਅਜੇ ਵੀ ਤੈਨੂੰ ਪੁੱਛਣਾ ਹੈ
ਸ਼ਾਰਾ ਕੁਛ
ਜੋ ਰਹਿ ਗਿਆ ਸੀ
ਅੱਧ-ਵਿਚਾਲੇ
ਵਿੱਚੇ ਹੀ।

ਮੈਂ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫੇਰ ਸਹਿਜੇ-ਸਹਿਜੇ
ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨਾ ਹੈ
ਕਿਸੇ ਸੋਹਣੀ ਬੁਣਤੀ ਦਾ ਕੁੰਡਿਆਂ ਤੋਂ
ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਤੇ
ਸਲਾਈਆਂ ਨਾਲ ਤਾਂਹ ਜਾ ਕੇ
ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ।

ਜੋ ਛੁੱਟ ਗਿਆ ਸੀ ਬੜੀ ਕਾਹਲੀ-ਕਾਹਲੀ …….
ਜੈਕਬ ਤੇ ਵਿਲਹੈਲਮਗ੍ਰਿਮ ਦੀ ਲਿਖੀ ਕਹਾਣੀ:
‘ ਦ ਸਟ੍ਰਾ, ਦ ਕੋਲ, ਐਂਡ ਦੀ ਬੀਨ’ ਵਾਂਗ
ਹੁਣ ਸੂਈ ਦੇ ਨੱਕੇ ਥਾਣੀਂ ਲੰਘ ਕੇ
ਕੁਛ ਵੀ ਹਾਸੋ-ਹੀਣਾ ਨਹੀਂ ਰੱਖਣਾ।

ਏਸ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਪਰ੍ਹੇ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ
ਮੈਂ ਮਣਾਂ ਮੂਹੀਂ
ਭਾਰ ਵਗਾਹ ਮਾਰਣਾ ਹੈ।

ਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ ਬਹਿ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਹੈ।
ਖੌਰੇ ਓਹ ਪਾਣੀ ਕਿਸੇ ‘ਅੰਮ੍ਰਿਤ’ ਜਿਹਾ ਸਮਝਾ ਸਕੇ ਕਿ
ਦਸਤਕ, ਦਵਾਰ ਤੇ ਸਾਂਹਵੇਂ ਖੜ੍ਹਨੇ ਤੋਂ ਪਰ੍ਹੇ ਕੀ ਨਾ ਸੀ
ਜੋ ਮੈਂ ਜਿਉਂਦੇ ਜੀਅ ਕੱਖੋਂ ਹੌਲੀ ਹੋ
ਆਪਣੇ ਮੋਢਿਆਂ ਤੇ ਚੱਕ
ਬਹੁਤੇ ਹਓਕੇ ਤੇ ਚੀਕਾਂ
ਮਾਰ ਹੰਢਾਇਆ।

ਇਹ ਵਧਨ-ਘਟਨ ਤੋਂ ਪੂਰੇ ਹੋਣ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ।
ਮੈਂ ਹੁਣ ਮਣਾਂ ਮੂੰਹੀਂ ਭਾਰ
ਵਗਾਹ ਮਾਰਨਾ ਹੈ
ਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਪੀ,
ਮੇਰਾ ਸਵੈਟਰ ਪੂਰਾ ਬੁਣਨਾ ਹੈ
ਉਹਨੂੰ ਸੁਹਜ ਦੀ ਸੂਈ ਨਾਲ ਜੋੜਨਾ ਹੈ
ਤੇ ਐਸਾ ਸਵੈਟਰ ਘਰ-ਘਰ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਹੈ
ਤਾਂ ਜੋ ਹਰ ਰੂਹ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਖਿਆਲਾਂ ਦਾ ਨਿੱਘ ਰਹੇ।

ਇਹ ਬੌਂਗੇ, ਬੀਬੇ, ਬਾਬੇ ਬੋਹੜ ਕਹਾਉਣ
ਤੇ ਬੌਣੇ ਸਰੂ ਦਾ ਕੱਦ ਮਾਣਨ-
“ਅੱਤ ਦੀਰਘ ਅੱਤ ਮੁੱਚ” ਹੋਣ।

ਅਗਲੀ ਵਾਰ ਹੁਣ ਤੂੰ
ਜਦ ਵੀ ਆਵੇਂ…..
ਬਸ ਯਾਦ ਰੱਖੀਂ ਕਿ
ਤੂੰ ਏਸ ਜ਼ਮਾਨੇ ਤੋਂ ਜੋ
ਪਰ੍ਹੇ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਹੈ
ਤੂੰ ਓੁਥੇ ਆਵੇਂ।
***

(‘ਅੰਮ੍ਰਿਤ’ ਤੋਂ ਭਾਵ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਸਿਰਮੌਰ ਸ਼ਾਇਰਾ- ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਜੀ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਮ ਦੇ ਸ਼ਬਦ: ਦਸਤਕ, ਦਵਾਰ ਤੇ ਸਾਂਹਵੇਂ ਖੜ੍ਹਨਾ ਭਾਵ-ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਆਗਿਆ ਸਹਿਤ ਵਰਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਜੈਕਬ ਤੇ ਵਿਲਹੈਲਮਗ੍ਰਿਮ -ਜਰਮਨ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਹਨ।)

ਸੋਨੀਆ ਪਾਲ, ਵੁਲਵਰਹੈਂਪਟਨ, ਇੰਗਲੈਂਡ

+ ਲਿਖਾਰੀ ਵਿੱਚ ਛਪੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਵੇਰਵਾ

ਸੋਨੀਆ ਪਾਲ, ਸੰਤੋਸ਼ ਰਾਮ
ਈ.ਮੇਲ – Soniapal2811@yahoo.co.in

ਮਾਤਾ/ਪਿਤਾ : ਸੱਤਪਾਲ, ਦਰੋਪਤੀ.
ਭੈਣ-ਭਰਾ : ੪- ੩ ਭੈਣਾਂ (ਆਪ ਵੱਡੀ), ਇੱਕ ਭਰਾ
ਜਨਮ ਸਥਾਨ : ਕਰਤਾਰਪੁਰ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜਲੰਧਰ, ਪੰਜਾਬ

ਵਿੱਦਿਅਕ ਯੋਗਤਾ : ਐਮ.ਏ. (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ), ਬੀ. ਐੱਡ, ਯੂ.ਜੀ.ਸੀ. ਨੈੱਟ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿਸ਼ਾ), ਡਿਪਲੋਮਾ ਇਨ ਮੌਨਟੇਸਰੀ , CELTA, Functional Skills Math and English, ਪੀ. ਜੀ. ਸੀ. ਈ. (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ)

ਭਾਸ਼ਾ ਗਿਆਨ- ਪੰਜਾਬੀ, ਹਿੰਦੀ, ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ

ਕਾਲਜ ਦੇ ਦਿਨੀਂ- ਗਿੱਧੇ, ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਚਾਰਨ, ਭਾਸ਼ਨ-ਕਲਾ ਆਦਿ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ‘ਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਿਲ ਕਰਦੀ ਰਹੀ। ਪੜ੍ਹਾਈ ‘ਚ ਅੱਵਲ।

ਕਿੱਤਾ : ਅਧਿਆਪਨ : ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਮੰਨੇ-ਪਰਮੰਨੇ ਕਾਲਜ਼ਾਂ 'ਚ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿਸ਼ਾ ੮ ਸਾਲ ਪੜ੍ਹਾਇਆ।
ਇੱਕ ਸਾਲ ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਤੇ ਚਾਰ ਸਾਲ ਲਵਲੀ ਪਰੋਫੈਸ਼ਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਫਗਵਾੜੇ ਵਿੱਚ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਰਹੀ।
ਵਿਆਹ ਕੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਸਾਲ ਲਈ ਉਸ ਇੰਡੀਅਨ ਕਾਂਸੂਲੇਟ, ਬਰਮਿੰਘਮ, ਯੂ.ਕੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਫੇਰ ਦੋਬਾਰਾ ਪੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੱਜ ਕੱਲ ਵੁਲਵਰਹੈਂਪਟਨ ‘ਚ ਅਧਿਆਪਨ ਕਿੱਤੇ ਵਿੱਚ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਹਨ।

ਲੇਖਣੀ: ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ

ਕਿਤਾਬਾਂ : ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ
੧. ਪੰਜਾਬੀ  ਕਲਾਸਿਕਸ (Punjabi Classics by Santosh Ram)-- ਜਿਸ ਵਿੱਚ ੨੯ ਮਸ਼ਹੂਰ ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਣੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤੇ।
੨. ਤ੍ਰਿਸ਼ਾ'ਸ ਲਾਕਡਾਊਨ ਡਾਇਰੀ (Trisha’s Lockdown Diary)

ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ–
੧. ਸਿਆੜ ਦਾ ਪੱਤਣ, ੨. ਅੰਦੋਲਣ ਮੇਲਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ. ੩. ਜਾਗਦੇ ਬੋਲ
ਮੈਂਬਰ– Progressive Writers Association, Wolverhampton Punjabi Women Writers’ Group, Wolverhampton.

ਸੋਨੀਆ ਪਾਲ, ਵੁਲਵਰਹੈਂਪਟਨ, ਇੰਗਲੈਂਡ

ਸੋਨੀਆ ਪਾਲ, ਸੰਤੋਸ਼ ਰਾਮ ਈ.ਮੇਲ – Soniapal2811@yahoo.co.in ਮਾਤਾ/ਪਿਤਾ : ਸੱਤਪਾਲ, ਦਰੋਪਤੀ. ਭੈਣ-ਭਰਾ : ੪- ੩ ਭੈਣਾਂ (ਆਪ ਵੱਡੀ), ਇੱਕ ਭਰਾ ਜਨਮ ਸਥਾਨ : ਕਰਤਾਰਪੁਰ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜਲੰਧਰ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਦਿਅਕ ਯੋਗਤਾ : ਐਮ.ਏ. (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ), ਬੀ. ਐੱਡ, ਯੂ.ਜੀ.ਸੀ. ਨੈੱਟ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿਸ਼ਾ), ਡਿਪਲੋਮਾ ਇਨ ਮੌਨਟੇਸਰੀ , CELTA, Functional Skills Math and English, ਪੀ. ਜੀ. ਸੀ. ਈ. (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ) ਭਾਸ਼ਾ ਗਿਆਨ- ਪੰਜਾਬੀ, ਹਿੰਦੀ, ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਕਾਲਜ ਦੇ ਦਿਨੀਂ- ਗਿੱਧੇ, ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਚਾਰਨ, ਭਾਸ਼ਨ-ਕਲਾ ਆਦਿ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ‘ਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਿਲ ਕਰਦੀ ਰਹੀ। ਪੜ੍ਹਾਈ ‘ਚ ਅੱਵਲ। ਕਿੱਤਾ : ਅਧਿਆਪਨ : ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਮੰਨੇ-ਪਰਮੰਨੇ ਕਾਲਜ਼ਾਂ 'ਚ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿਸ਼ਾ ੮ ਸਾਲ ਪੜ੍ਹਾਇਆ। ਇੱਕ ਸਾਲ ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਤੇ ਚਾਰ ਸਾਲ ਲਵਲੀ ਪਰੋਫੈਸ਼ਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਫਗਵਾੜੇ ਵਿੱਚ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਰਹੀ। ਵਿਆਹ ਕੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਸਾਲ ਲਈ ਉਸ ਇੰਡੀਅਨ ਕਾਂਸੂਲੇਟ, ਬਰਮਿੰਘਮ, ਯੂ.ਕੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਫੇਰ ਦੋਬਾਰਾ ਪੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੱਜ ਕੱਲ ਵੁਲਵਰਹੈਂਪਟਨ ‘ਚ ਅਧਿਆਪਨ ਕਿੱਤੇ ਵਿੱਚ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਹਨ। ਲੇਖਣੀ: ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਕਿਤਾਬਾਂ : ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ੧. ਪੰਜਾਬੀ  ਕਲਾਸਿਕਸ (Punjabi Classics by Santosh Ram)-- ਜਿਸ ਵਿੱਚ ੨੯ ਮਸ਼ਹੂਰ ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਣੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤੇ। ੨. ਤ੍ਰਿਸ਼ਾ'ਸ ਲਾਕਡਾਊਨ ਡਾਇਰੀ (Trisha’s Lockdown Diary) ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ– ੧. ਸਿਆੜ ਦਾ ਪੱਤਣ, ੨. ਅੰਦੋਲਣ ਮੇਲਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ. ੩. ਜਾਗਦੇ ਬੋਲ ਮੈਂਬਰ– Progressive Writers Association, Wolverhampton Punjabi Women Writers’ Group, Wolverhampton.

View all posts by ਸੋਨੀਆ ਪਾਲ, ਵੁਲਵਰਹੈਂਪਟਨ, ਇੰਗਲੈਂਡ →