ਹਾਸ਼ੀਅਾਗਤ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਨਾਵਲਕਾਰ: ਿਪ੍ਰੰਸੀਪਲ ਮਲੂਕ ਚੰਦ ਕਲੇਰ—ਰੂਪ ਲਾਲ ਰੂਪ
by ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਮਲੂਕ ਚੰਦ ਕਲੇਰ ਚੜ੍ਹਦੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚੋਂ ਪਰਵਾਸ ਕਰ ਕੇ ਕੈਨੇਡਾ ਜਾ ਵਸਿਆ। ਪੰਜਾਹਿਵਆਂ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਉਹ ਹਾਣੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਸਨੇ ਗੁਰਬਤ ਨਾਲ ਘੁਲਦੇ ਅਤੇ ਹੱਡ ਭੰਨਵੀ ਿਮਹਨਤ ਕਰਦੇ …
ਸਿਫ਼ਤਯੋਗ ਨਾਵਲ-ਨਿਗਾਰ ਮਲੂਕ ਚੰਦ ਕਲੇਰ—-ਹਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਅਟਵਾਲ
by “ਅਦੀਬ ਸਮੁੰਦਰੋਂ ਪਾਰ ਦੇ” ਉੱਘੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰ, ਆਲੋਚਕ ਅਤੇ ‘ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ ਜਲੰਧਰ’ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ: ਹਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਅਟਵਾਲ ਜੀ ਨੇ ‘ਪੰਜਾਬੀ ਜਾਗਰਣ’ ਅਖਬਾਰ ਵਿੱਚ ਛਪਦੇ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਕਾਲਮ “ਅਦੀਬ ਸਮੁੰਦਰੋਂ ਪਾਰ ਦੇ” …
ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਅਤੇ ਬਹੁਜਨ ਸਮਾਜ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤ ਗਠਜੋੜ—ਉਜਾਗਰ ਸਿੰਘ
by ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਬਾਦਲ ਅਤੇ ਬਹੁਜਨ ਸਮਾਜ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਗਠਜੋੜ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਦਾ ਬਿਹਤਰੀਨ ਨਮੂਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਗਠਜੋੜ ਦੋਹਾਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਦੀ ਮੂੰਹ ਬੋਲਦੀ ਤਸਵੀਰ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਿਆਸਤ …
ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਰਹੋਂ! ਜਿੱਤ ਪੱਕੀ ਹੈ—ਭਵਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਪੁਰਬਾ (ਮੁੱਖ ਸੰਪਾਦਕ: ਮਹਿਕ ਵਤਨ ਦੀ ਲਾਈਵ)
by ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਸਿਖਰ ਤੇ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਓਹੀ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਿਲ ਨਹੀਂ ਹਨ ਜੋ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਬਾਰਡਰਾਂ ਤੇ ਬੈਠੇ ਦਿਸ ਰਹੇ ਹਨ ਬਲਕਿ …
ਰੁਮਾਂਸਵਾਦ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਕਵੀ ਅਤੇ ਗੀਤਕਾਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਮੁੰਡੀ ਕੱਦੋਂ—ਉਜਾਗਰ ਸਿੰਘ
ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ, ਗੀਤਕਾਰਾਂ, ਲੇਖਕਾਂ, ਕਲਾਕਾਰਾਂ, ਵਕੀਲਾਂ, ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਾਂ ਅਤੇ ਪਰਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀ ਨਰਸਰੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਪਿੰਡ ਕੱਦੋਂ ਦਾ ਜਮਪਲ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਮੁੰਡੀ ਕੱਦੋਂ ਰੁਮਾਂਸਵਾਦ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਦਾ ਕਵੀ ਅਤੇ ਗੀਤਕਾਰ ਹੈ। …
ਦੋ ਕਵਿਤਾਵਾਂ—ਮਨੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ “ਬਹਿਲ”
by 1. ਮੈਂ ਘਰ ਵਿਕਦੇ ਦੇਖੇ ਨੇ ਮੈਂ ਘਰ ਵਿਕਦੇ ਦੇਖੇ ਨੇ ਇਲਾਜ਼ ਖ਼ਾਤਰ… ਘੰਟਿਆਂ ਬੱਧੀ ਬੈਠ ਉਡੀਕਦੇ ਨੇ ਵਾਪਸੀ ਕਾਲ ਦੇ ਉਦੋਂ ਜ਼ਮਾਨੇ ਹੁੰਦੇ ਸੀ ਓਟ ਲਾਈ ਬਜੁਰਗ ਮਾਪੇ ਊਂਘਦੇ …
ਅਦੀਬ ਸਮੁੰਦਰੋਂ ਪਾਰ ਦੇ: ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮਨੋਵੇਗਾਂ ਦਾ ਸਿਰਜਣਹਾਰ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਮਿਨਹਾਸ—ਹਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਅਟਵਾਲ
ਉੱਘੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰ, ਆਲੋਚਕ ਅਤੇ ‘ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ ਜਲੰਧਰ’ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ: ਹਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਅਟਵਾਲ ਜੀ ਦੇ ‘ਪੰਜਾਬੀ ਜਾਗਰਣ’ ਅਖਬਾਰ ਵਿੱਚ ਛਪਦੇ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਕਾਲਮ “ਅਦੀਬ ਸਮੁੰਦਰੋਂ ਪਾਰ ਦੇ” ਦੀ ਅੱਜ (13 ਜੂਨ …
ਗੁਜਰੀ ਦਾ ਪੁੱਤ ਮਈਅਾਦਾਸ ਮੁਸਲਮਾਨ—ਬਲਜੀਤ ਖ਼ਾਨ ਸਪੁੱਤਰ ਮਾਂ ਬਸ਼ੀਰਾਂ
by “ਬਾਬਾ, ਊਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਏਂ ਤੇ ਨਾਂ ਮਈਆਦਾਸ! ਇਹ ਕੀ ਮਾਜ਼ਰਾ ਏ, ਉੱਤੇ ਮਸੀਤ ਤੇ ਹੇਠਾਂ ਮੰਦਰ?” “ਓਏ ਭਾਈ ਕਾਕਾ, ਲੋਕ ਪੀਂਦੇ ਆ ਇੱਕ ਮਾਂ ਦਾ ਦੁੱਧ! ਮੈਂ ਦੋਂਹ-ਦੋਂਹ ਦਾ ਪੀਤਾ …
ਹਾਇਕੂ : ਮੁੱਢਲੀ ਜਾਣ ਪਛਾਣ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਆਮਦ—ਹਰਵਿੰਦਰ ਧਾਲੀਵਾਲ
by ਹਾਇਕੂ, ਜਪਾਨ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਹੈ। ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਹੁਤ ਸੰਖੇਪ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਇਕੂ ਜਪਾਨ ਦੀ ਸਭਿੱਅਤਾ ਅਤੇ ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਅਨਿਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਹੈ। ਜਪਾਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮੰਨਿਆ …
ਦੋ ਕਵਿਤਾਵਾਂ: ਪਾਰਕ ਦੀ ਸੈਰ/ਕਵਿਤਾ—-ਗੁਰਚਰਨ ਸੱਗੂ
by 1. ਪਾਰਕ ਦੀ ਸੈਰ ਸੁਬਹ ਸਵੇਰੇ ਸੈਰ ਲਈ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਤੁਰਦਾ ਹਾਂ ਠੰਢੀ ਤ੍ਰੇਲ ਨਾਲ ਚਮਕਦਾ ਘਾਅ ਰੁੱਖਾਂ ਉੱਪਰ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੇ ਪੰਛੀ ਕੋਈ ਚਿੜੀ ਸਿਰ ਤੋਂ ਉਡੱਦੀ ਹਵਾ ਦੀ ਠੰਡਕ …
ਗ਼ਜ਼ਲ—ਗੁਰਭਜਨ ਗਿੱਲ
by ਵਤਨ ਅਸਾਡਾ ਚੋਰਾਂਵਾਲੀ…… ਵਤਨ ਅਸਾਡਾ ਚੋਰਾਂਵਾਲੀ, ਜਿੱਥੇ ਧਰਮ ਈਮਾਨ ਤੋਂ ਚੋਰੀ। ਧਰਮਸਾਲ ਵਿੱਚ ਵਿਕਦਾ ਹਰ ਦਿਨ ਕਿੰਨਾ ਕੁਝ ਭਗਵਾਨ ਤੋਂ ਚੋਰੀ। ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਪਹਿਰਾ, ਕੁੰਡੇ ਜੰਦਰੇ ਥਾਂ ਥਾਂ ਲਮਕਣ, …
ਧਰਮ ਅਤੇ ਮਜ਼ਹਬ: ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਅਤੇ ਵਿਹਾਰਕ ਪੱਧਰ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਮੱਤ-ਭੇਦ —ਡਾ: ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਕੰਦੋਲਾ
by ਆਮ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ‘ਮਜ਼ਹਬ’, ‘ਦੀਨ’ ਅਤੇ ‘ਧਰਮ’ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਰਥ ਇਕ ਬਰਾਬਰ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਯੂਰਪ ਦੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵੀ ਲੈ ਲਈਏ ਤਾਂ ‘ਰਿਲੀਜਨ’ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਇਸ ਸੂਚੀ …
“ਮੇਰੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਕਿਹੜੇ ਬਾਗ ਦੀਆਂ ਮੂਲੀਆਂ ਨੇ”—ਲਾਲ ਸਿੰਘ ਦਸੂਹਾ
by “ਮੇਰੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ…………” ਪ੍ਰੌੜ ਅਵਸਥਾ ਸੋਚਣੀ ਨੂੰ, ਲੰਘ ਚੁੱਕੀ ਉਮਰ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰਾਉਣ ਲਈ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਇਬਾਰਤ ਨੂੰ ਚਾਰ ਕੋਨਾਂ ਤੋਂ ਬਿਆਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹਾਂਗਾ। ਪਹਿਲਾ ਤੇ ਅਹਿਮ ਕੋਨ ਹੈ ਨਿੱਜ …
ਅਦੀਬ ਸਮੁੰਦਰੋਂ ਪਾਰ ਦੇ: ਕਮਾਲ ਦੀ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਸੁਰਜੀਤ ਕੌਰ ਕਲਪਨਾ— ਹਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਅਟਵਾਲ
(ਉੱਘੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰ, ਆਲੋਚਕ ਅਤੇ ‘ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ ਜਲੰਧਰ’ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸ: ਹਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਅਟਵਾਲ ਜੀ ਦੇ ‘ਪੰਜਾਬੀ ਜਾਗਰਣ’ ਅਖਬਾਰ ਵਿੱਚ ਛਪਦੇ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਕਾਲਮ “ਅਦੀਬ ਸਮੁੰਦਰੋਂ ਪਾਰ ਦੇ” ਦੀ ਅੱਜ (6 ਜੂਨ …
ਤੁਰ ਗਿਆ: ਓਪੇਰੇ ਦਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਰੱਬੀ ਬੈਰੋਂਪੁਰੀ—ਉਜਾਗਰ ਸਿੰਘ
ਸਮਾਜਿਕ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਰੁਮਾਂਸਵਾਦ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਵਾਲੇ ਗੀਤ ਲਿਖਕੇ ਗਾਉਣ ਅਤੇ ਭੰਗੜੇ ਨੂੰ ਕੱਚੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਅਖਾੜੇ ਤੋਂ ਸਟੇਜ ਤੇ ਲਿਆਉਣ ਵਾਲਾ ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫਰ ਪੁਆਧੀ ਅਖਾੜਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਰੱਬੀ ਬੈਰੋਂਪੁਰੀ ਸੰਖੇਪ …
ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਹੋਰ ਵੀ ਹਨ—ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਕੁਮਾਰ
by ਕਾਮਯਾਬੀ ਤੇ ਸਭ ਦਾ ਹੱਕ ਹੈ। ਮਿਹਨਤ ਕਰ ਕੇ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਣਾ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਮੁੱਢਲਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ। ਜੇ ਕੋਈ ਮਿਹਨਤ ਕਰੇਗਾ ਤਾਂ ਹੀ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧੇਗਾ। ਹਰ ਮਨੁੱਖ …
ਮੇਰੇ ਗੁਰੂ ਅਰਜਣ ਦੇਵ ਜੀ ਪਿਆਰੇ— ✍️ ਅਮਰਜੀਤ ਚੀਮਾਂ USA
by ਧਰਤੀ ਰੋਈ ਅੰਬਰ ਰੋਇਆ ਚੁੱਪ ਵਰਤ ਗਈ ਸਾਰੇ… ਤੱਤੀ ਤਵੀ ਤੇ ਬੈਠ ਗਏ ਮੇਰੇ ਗੁਰੂ ਅਰਜਣ ਦੇਵ ਜੀ ਪਿਆਰੇ… ਸੂਰਜ ਤੱਤਾ ਧਰਤੀ ਤੱਤੀ ਰੱਬ ਦੇ ਖੇਲ ਨਿਰਾਲੇ ਲੋਹ ਵੀ ਤੱਤੀ …
ਮੋਇਆਂ-ਮੁੱਕਰਿਆਂ ਦੇ ਹੋਣ ਦਾ ਵਹਿਮ—ਬਲਜੀਤ ਖ਼ਾਨ ਸਪੁੱਤਰ ਮਾਈ ਬਸ਼ੀਰਾਂ
by ਬੇਸ਼ੱਕ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਤੇਰਾ ਸਿਵਾ ਚਿਣਿਆ, ਭੋਗ ਪਾਏ ਪਰ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਵੀਰਿਆ, ਤੈਨੂੰ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਮਰਿਆਂ ‘ਚ ਨੀ ਗਿਣਿਆ। ਰੋਜ਼ ਤੇਰੀ ਰੋਟੀ ਪੱਕਦੀ ਏ ਭਾਵੇਂ ਅਗਲੀ ਸਵੇਰ ਭੈਣਾਂ ਟੁੱਕ …
ਚੇਤੇ ਦੀ ਚੰਗੇਰ (ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ): ਨੇੜਿਉਂ ਵੇਖਿਆ ਨੂਰ —-ਡਾ: ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਰਾਏ
by ਮੈਂ, ਸਿਰਜਣਆਤਮਿਕ ‘ਕਲਾ-ਪੁਰਖ’, ‘ਲੋਹ-ਪੁਰਸ਼ ਇਨਸਾਨ’, ਸੁਹਿਰਦ ਅਤੇ ਸਿਆਣੇ ਰਾਹ-ਦਸੇਰੇ ਮਿੱਤਰ ਦੇ ਸਮਕਾਲ ਵਿਚ ਹੋਣ ਨੂੰ ਵਰਦਾਨ ਸਮਝਦਿਆਂ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਕਵੀ ਅਤੇ ਇਨਸਾਨ, ਕਵੀ ਨਿਰੰਜਣ ਸਿੰਘ ਨੂਰ ਜੀ , ਜੋ ਤਿੰਨ …
ਅੱਠ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ—ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਅਜੀਬ (ਲੰਡਨ)
by 1. ਜੀਵਨ ‘ਚ ਮੇਰੇ ਅਜਕਲ ਆਇਆ ਭੁਚਾਲ ਰਹਿੰਦੈ॥ (SSI. SISS . SSI .SISS) o ਗ਼ ਜ਼ ਲ ਜੀਵਨ ‘ਚ ਮੇਰੇ ਅਜਕਲ ਆਇਆ ਭੁਚਾਲ ਰਹਿੰਦੈ॥ ਧਰਤੀ ਦਾ ਪਾੜ ਸੀਨਾ ਪਾਉਂਦਾ ਧਮਾਲ …
ਦੋ ਕਵਿਤਾਵਾ: ਕਵੀਅਾਂ ਨੇ ਤਾਂ ਗਾਉਣਾ ਹੈ!/ਕਲਾਵੇ ਦਾ ਕਰਿਸ਼ਮਾ—-—✍️ਮਨਦੀਪ ਕੌਰ ਭੰਮਰਾ
by 1. ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਤਾਂ ਗਾਉਣਾ ਹੈ! ਪੈਗ਼ਾਮ ਲੈ ਸਾਥੀਆ! ਪੈਗ਼ਾਮ ਦੇ ਸਾਥੀਆ! ਮੰਜ਼ਿਲ ਵੱਲ ਵੱਧਦੇ ਕਦਮ ਤੇਰੇ ਮੇਰੇ ਇਹ ਚੱਲਦੇ ਕਦਮ ਮੰਜ਼ਿਲ ਦੀ ਥਾਹ ਪਾ ਲੈਣਗੇ ਸਾਰੇ ਸੁੰਨੇ ਰਾਹ ਰੁਸ਼ਨਾਅ …
ਅਦੀਬ ਸੰਮੁਦਰੋਂ ਪਾਰ ਦੇ: ਚੇਤੰਨ ਚਿੰਤਕ ਤੇ ਸਮਰੱਥ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਡਾ. ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਰਾਏ—-ਹਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਅਟਵਾਲ
ਉੱਘੇ ਆਲੋਚਕ ਸ: ਹਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਅਟਵਾਲ ਜੀ ਦੇ ‘ਪੰਜਾਬੀ ਜਾਗਰਣ ਅਖਬਾਰ’ ਵਿੱਚ ਛਪਦੇ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਕਾਲਮ “ਅਦੀਬ ਸਮੁੰਦਰੋਂ ਪਾਰ ਦੇ” ਦੀ ਅੱਜ (30 ਮੲੀ 2021 ਨੂੰ) 38 ਵੀਂ ਕਿਸ਼ਤ ਛਪੀ ਹੈ …
ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਰਾਸਤ ਦਾ ਪਹਿਰੇਦਾਰ: ਬਹੁਰੰਗੀ ਸ਼ਖ਼ਸ਼ੀਅਤ ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਛੀਨਾ—ਉਜਾਗਰ ਸਿੰਘ, ਪਟਿਆਲਾ
ਪੰਜਾਬੀ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਿੱਖ ਵਿਰਾਸਤ ਬਹੁਤ ਅਮੀਰ ਹੈ ਪ੍ਰੰਤੂ ਦੁੱਖ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਆਪਣੀ ਵਿਰਾਸਤ ‘ਤੇ ਪਹਿਰਾ ਦੇਣ ਵਿਚ ਸੰਜੀਦਾ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਅਮਰੀਕ ਸਿੰਘ ਛੀਨਾ ਇਕ …
ਨੌੰਂ ਖ਼ਤ/ਇਕ ਕਹਾਣੀ – ਰੂਪ ਢਿੱਲੋਂ
by ਨਾ ਵੰਞ ਨਾ ਵੰਞ ਢੋਲਣ ਯਾਰ ਟਿਕ ਪਊ ਇਥਾਈਂ ਵੇ ਢੋਲਣ ਯਾਰ। ਲੋਕੀਂ ਕਮਲੇ ਲੱਦੀ ਲੱਦੀ ਜਾਂਦੇ ਟੁੱਟ ਗਈਆਂ ਯਾਰੀਆਂ ‘ਤੇ ਫੁੱਲ ਕੁਮਲਾਂਦੇ। ਟਿਕ ਪਊ ਇਥਾਈਂ ਵੇ ਢੋਲਣ ਯਾਰ ਨਾ …
ਇਕ ਮੋੜ ਵਿਚਲਾ ਪੈਂਡਾ( ਦੂਜੀ ਕਿਸ਼ਤ)-ਮੇਰੀ ਕੈਂਸਰ ਅਤੇ ਅਗਲਾ ਜੀਵਨ—ਡਾ. ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਘਣਗਸ
by ਨੋਟ: ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ, ਵਿਗਿਆਨੀ, ਲੇਖਕ-ਕਵੀ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਬਹੁਪੱਖੀ ਅਨੁਭਵਾਂ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਡਾ. ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਘਣਗਸ, ਕਿਸੇ ਰਸਮੀ ਜਾਣ-ਪਹਿਚਾਣ ਦੇ ਮੁਹਤਾਜ ਨਹੀਂ ਹੈ। 2005 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਕਾਵਿ-ਪੁਸਤਕ …
ਗਿਆਨ ਦੀ ਮਹਿਕ ਵੰਡਣ ਵਾਲਾ ਵਣਜਾਰਾ ਪ੍ਰੋ. ਅਛਰੂ ਸਿੰਘ—ਉਜਾਗਰ ਸਿੰਘ
ਕਦੀ ਸੁਣਿਆਂ ਜਾਂ ਵੇਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਰੇਤਲੇ ਟਿਬਿਆਂ, ਉਡਦੀਆਂ ਗਰਦਾਂ, ਉਘੜ ਦੁਘੜੇ ਕੱਚੇ ਕਾਹੀਂ ਵਾਲੇ ਪੈਂਡਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਲੰਘਕੇ ਅਤੇ ਬਿਨਾ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚੋਂ ਪੜ੍ਹਕੇ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ …
ਦੋ ਕਵਿਤਾਵਾਂ: ਨਸੀਹਤ/ਕਰਜ਼ਾ—ਨਛੱਤਰ ਸਿੰਘ ਭੋਗਲ “ਭਾਖੜੀਆਣਾ” (ਯੂ.ਕੇ.)
by 1. ਨਸੀਹਤ ਕਿਸੇ ਦਾ ਉੱਚਾ ਵੇਖ ਚੁਬਾਰਾ ਆਪਣੀ ਕੁੱਲੀ ਢਾਹ ਨਾ ਬੈਠੀਂ, ਸੁੱਖ ਅਰਾਮ ਦੇ ਲੈ ਕੇ ਸੁਪਨੇ ਗੂੜ੍ਹੀ ਨੀਂਦ ਗੁਆ ਨਾ ਬੈਠੀਂ। ਮਾਂ ਪਿਉ ਭੈਣ ਭਰਾ ਦੇ ਨਾਤੇ ਹੋਰ …
ਮਾਨਵੀ ਹੋਂਦ-ਹਸਤੀ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵ ਦਿੰਦੀ ਸ਼ਾਇਰਾ- ਸੁਰਿੰਦਰਜੀਤ ਕੌਰ (ਡਾ.)—ਹਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਅਟਵਾਲ
ਪੰਜਾਬੀ ਜਾਗਰਣ ਦੇ ਐਤਵਾਰਤਾ ਅੰਕ ਵਿਚ ਹਰ ਹਫਤੇ ‘ਅਦੀਬ ਸਮੁੰਦਰੋਂ ਪਾਰ ਦੇ’ ਨਾਂ ਹੇਠ, ਅਦੀਬਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਰਚਦਾ, ਹਰ ਮਨ ਪਿਅਾਰਾ ਕਾਲਮ ਛੱਪ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਲਮ ਰਾਹੀਂ ਵਿਦਵਾਨ ਲਿਖਾਰੀ/ਆਲੋਚਕ …
ਸੱਤ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ–ਮਨਿੰਦਰ ਸ਼ੌਕ, ਲੁਧਿਆਣਾ
by ਗ਼ਜ਼ਲ-1 ਸਬਬ ਬਣਦਾ ਨਹੀਂ ਕੋਈ, ਤੇਰੇ ਅੰਦਰ ਉਤਰਨੇ ਦਾ। ਬੜਾ ਜਜ਼ਬਾ ਮਚਲਦਾ ਹੈ, ਕਦੇ ਕੁਝ ਕਰ ਗੁਜ਼ਰਨੇ ਦਾ। ਕੋਈ ਮਿਸਰਾ ਬਣਾ ਕੇ ਮੈਂ, ਕਦੋਂ ਦਾ ਭਾਲਦਾ ਤੈਨੂੰ, ਲੁਤਫ਼ ਦਿਸਦਾ ਨਜ਼ਰ …
‘ਤੱਤੀਅਾਂ ਠੰਡੀਅਾਂ ਛਾਵਾਂ’ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ ਦਾ ਇੱਕ ਪੰਨਾ: ਗੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਦੀ ਗੁਰਮੁਖੀ—ਹਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ ਮਕਸੂਦਪੁਰੀ
by ‘ਲਿਖਾਰੀ’ ਦੀ 2006 ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਫਾਈਲ ਤੋਂ ‘ਤੱਤੀਅਾਂ ਠੰਡੀਅਾਂ ਛਾਵਾਂ’ ਪੁਸਤਕ ਦੇ ਪੰਂਨਾ 66 ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ ਦਾ ਪੰਨਾ ਮੁੜ ਹਾਜ਼ਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ: ਗੁਰਮੁਖ ਸਿੰਘ ਦੀ ਗੁਰਮੁਖੀ ਉਮਰ ਤੀਹ …
ਬਰਤਾਨਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣੀਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਸਤਾਖਰ ਹਰਬਖ਼ਸ਼ ਸਿੰਘ ਮਕਸੂਦਪੁਰੀ ‘ਅਲਵਿਦਾ’ ਕਹਿ ਗਏ
21 ਮਈ 2021: ਸਮੁੱਚੇ ਪੰਜਾਬੀ ਪਿਆਰਿਆਂ ਨਾਲ ਇਹ ਖਬਰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੁੱਖੀ ਹਿਰਦੇ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ ਕਿ ਬਰਤਾਨਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣੀਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਸਤਾਖਰ, ਮਾਣਯੋਗ ਅਣਮੁੱਲੇ ਹੀਰੇ, …
ਤਿੰਨ ਕਵਿਤਾਵਾਂ: ਹਾਕਮ ਦੇ ਰੰਗ/ਮਜ਼ਬੂਰੀ/ਹੰਝੂ—- ਰੂਪ ਲਾਲ ਰੂਪ
1. ਹਾਕਮ ਦੇ ਰੰਗ ਨਵੇਂ ਨਵੇਂ ਹਾਕਮ ਦੇ ਰੰਗ। ਦੇਖ ਦੇਖ ਕੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦੰਗ। ‘ਮਨ ਕੀ ਬਾਤ ‘ ਇਵੇਂ ਸੁਣਾਵੇ, ਨਾਮਦੇਵ ਦੇ ਜਿਵੇਂ ਅਭੰਗ। ਪਿੱਠ ਥਾਪੜੇ ਗੋਦੀ ਮੀਡੀਆ, ਉਹੀਓ ਲੋਹਾ, …
ਕੁਦਰਤ, ਸਮਾਜਿਕ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਰੁਮਾਂਸਵਾਦ ਦੀ ਕਵਿਤਰੀ ਡਾ. ਰੰਜੂ—ਉਜਾਗਰ ਸਿੰਘ, ਪਟਿਆਲਾ
ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਸਾਰੇ ਰੂਪਾਂ ਵਿਚ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਵਿਤਰੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਨ। ਕਵਿਤਾ ਮੁਢਲੇ …
“ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਲਾਲ ਸਿੰਘ — ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਤੇ ਬਿਰਤਾਂਤ” ਪੁਸਤਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਕਚਹਿਰੀ ਵਿੱਚ—ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ
ਦਸੂਹਾ— ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਲਾਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਲੇਖਣੀ ਵਿਚਲੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਅਤੇ ਬਿਰਤਾਂਤ ਦੀ ਤਰਜਮਾਨੀ ਸੰਪਾਦਕ ਡਾ.ਕਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਕੁਰਕਸ਼ੇਤਰ ਨੇ ਬਾਖੂਬੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਜਗਤ ਦੇ ਸਥਾਪਿਤ …
ਬਹੁਪੱਖੀ ਸਾਹਿਤਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਵਾਲਾ ਸ਼ਾਇਰ ਸੁਰਿੰਦਰ ਸੋਹਲ—ਹਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਅਟਵਾਲ
ਅਦੀਬ ਸੰਮੁਦਰੋਂ ਪਾਰ ਦੇ: ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦੇ ਕੋਸ਼ਗਤ ਅਰਥ ਸੂਝਬੂਝ, ਬੁੱਧੀ, ਸਮਝ, ਵਿਵੇਕ, ਚਮਕ, ਕੁਦਰਤੀ ਗਿਆਨ ਆਦਿ ਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੂਝਬੂਝ, ਇਹ ਵਿਵੇਕ, ਇਹ ਸਮਝ ਜੇ ਬਹੁਪੱਖੀ ਹੋਵੇ, ਪ੍ਰਚੰਡ ਹੋਵੇ ਤੇ …
ਇਕ ਮੋੜ ਵਿਚਲਾ ਪੈਂਡਾ-ਮੇਰੀ ਕੈਂਸਰ ਅਤੇ ਅਗਲਾ ਜੀਵਨ—ਡਾ. ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਘਣਗਸ
ਨੋਟ: ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ, ਵਿਗਿਆਨੀ, ਲੇਖਕ-ਕਵੀ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਬਹੁਪੱਖੀ ਅਨੁਭਵਾਂ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਡਾ. ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਘਣਗਸ, ਕਿਸੇ ਰਸਮੀ ਜਾਣ-ਪਹਿਚਾਣ ਦੇ ਮੁਹਤਾਜ ਨਹੀਂ ਹੈ। 2005 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਕਾਵਿ-ਪੁਸਤਕ …
ਕੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਫ਼ੈਸਲਿਆਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਨਾ ਕਰਨਾ ‘ਭਾਜਪਾ’ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੀ ਸਾਜ਼ਸ਼ ਹੈ?—ਉਜਾਗਰ ਸਿੰਘ, ਪਟਿਆਲਾ
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਹਰ ਫ਼ੈਸਲੇ ਬਾਰੇ ‘ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਵਿਚ ਕੋਈ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਨਾ ਆਉਣਾ, ਕਿਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਜੋੜੀ ਨੂੰ …
ਪ੍ਰੇਰਨਾਦਾਇਕ ਲੇਖ: ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦਾ ਮੰਤਰ — ਗੁਰਸ਼ਰਨ ਸਿੰਘ ਕੁਮਾਰ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਖ਼ੁਸ਼ ਰਹਿਣਾ ਹਰ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਅਭਿਲਾਸ਼ਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੂਰਬਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਸਰ ਕਰ ਸਕੇ। ਕਈ ਮਨੁੱਖ ਦੁਨਿਆਵੀਂ ਪਦਾਰਥਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸੁੱਖ ਭਾਲਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ …
“ਮਿਰਤਕ ਦੇਹ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਜਨਤਕ ਕਰਨੀਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਕੁ ਜਾਇਜ਼?”–ਮਿੰਟੂ ਬਰਾੜ ਅਸਟਰੇਲੀਅਾ
by ਆਧੁਨਿਕ ਯੁੱਗ ਦੇ ਵਿਚ ਨਿੱਜਤਾ ਛਿੱਕੇ ਤੇ ਟੰਗੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਭਾਵੇਂ ਅਨਪੜ੍ਹ ਸੀ ਪਰ, ਪਰਦੇ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸਮਝਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਬੰਦ ਮੁੱਠੀਆਂ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਸਨ। …
ਅਦੀਬ ਸਮੁੰਦਰੋਂ ਪਾਰ ਦੇ: ਹਕੀਕਤ ਪਸੰਦ ਸ਼ਾਇਰ ਰਾਜ ਲਾਲੀ ਬਟਾਲਾ—ਹਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਅਟਵਾਲ
ਧੁਨੀ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅੱਖਰਾਂ ਨਾਲ ਹੈ। ਅੱਖਰਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ਬਦ ਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲ ਮਿਸਰੇ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਮਿਸਰਿਆਂ ਨਾਲ ਸ਼ਿਅਰ ਤੇ ਸ਼ਿਅਰਾਂ ਨਾਲ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ। ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਵਿਚ ਖ਼ਿਆਲਾਂ ਦਾ ਪਾਸਾਰ ਹੁੰਦਾ …