ਬਾਰਾਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ: (1) ਨੂਰ ਜ਼ੋਰਾ ਦੇ ਨਾਂ, (2)ਪਹਿਲੀ ਮਿਲਣੀ ਵੇਲੇ, (3) ਕੁਝ ਔਰਤਾਂ, (4} ਪਹਿਲਾ ਪੋਲਾ ਪੱਬ, (5) ਹਾਇਕੂ, (6) ਸੁਣ ਨੀ ਜਿੰਦੇ, |
ਨੂਰ ਜ਼ੋਰਾ ਦੇ ਨਾਂ ਇਹ ਬੰਦਾ ਔਰਤ ਦਾ ਰੂਪ ਲੈ, ਆਪ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ, ਸਭ ਨੂੰ ਕਾਮਯਾਬੀ ਦੀਆਂ ਦੁਆਵਾਂ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਔਰਤ ਦਾ ਰੂਪ ਹਾਂ ਗਿੱਧਿਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿੰਗਾਰਮੇਰੇ ਸਿਰ ਤੇ ਸੱਗੀ ਸੋਂਹਦੀ ਪਿੜ ਮੱਚੇ ਝਾਂਜਰਾਂ ਨਾਲ ਮੇਂ ਅੱਧੋ-ਅੱਧ ‘ਚ ਪੂਰਾ ਸ਼ਗਨਾਂ ਵਾਲਾ ਵਿਹੜਾ ਮੈਨੂੰ ਬੋਲੀਆਂ ਪਾ ਮੈਂ ਝੂਮਦਾ ਨੂਰ’ ਨਿਰਾ ਮੈਂ ਅੱਗ ਦਾ ਉੱਚਾ ਲੰਮਾ ਸਰੂ ਜਿਹਾ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਹੈ ਸ਼ੋਭਦੀ ਮੱਥਾ ਟੇਕ ਕੇ ਧਰਤ ਨੂੰ ਮੇਰੀ ਅਦਾ ਤੋਂ ਸਦਕੇ ਮੈਂ ਔਰਤ ਦਾ ਰੂਪ ਹਾਂ ਨਨਦਾਂ, ਭਾਬੀਆਂ ਲੜਨ ਲੱਗੀਆਂ ਫੇਰ ਸ਼ਗਨਾਂ ਵੇਲੇ ਜਿਹੜੇ ਗਾਨੇ ਬੱਧੇ ਸੀ ਘਰ ਦਿਆਂ ਬਾਲਾਂ ‘AI’ ਤਾਂਈਂ ਨੱਠ ਕੇ ਜਦ ਬੂਹੇ, ਕੰਧਾਂ, ਬਾਰੀਆਂ ਹੁੱਬਕੀਂ ਰੋ ਚੁੱਪ ਚਾਪ ਤਦ 3. ਕੁਝ ਔਰਤਾਂ ਕੁਝ ਔਰਤਾਂ ਜੋ ਪਾਟੀਆਂ ਗਧੋਲੀਆਂ ਨੂੰ ਉਹ ਚੁੱਪ-ਚਾਪ ਗੰਢ-ਤੁੱਪ ਲੈਂਦੀਆਂ ਇਹ ਔਰਤਾਂ ਅਪਣੀ ਸ਼ਾਹ ਰਗ ‘ਚ ਵਸਦੇ ਪੇਕੇ ਘਰੋਂ ਕਾਣਸੂਤ ਪੱਧਰ ਕਰ ਦਾਬਾਂ ਲਾ ਰੱਖਦੀਆਂ ਸਗੋਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਿੱਘੀ ਹੰਢਣਸਾਰ ਰਜਾਈ ਵਾਂਗ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਜ਼ਹਿਮਤ ਭਜਾਉਂਦੇ, ਰੱਬ ਦੀ ਰਹਿਮਤ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਦਿਵਾਉਂਦੇ 4. ਪਹਿਲਾ ਪੋਲਾ ਪੱਬ ਪਹਿਲਾ ਪੋਲਾ ਪੱਬ ਮੁਬਾਰਕ ਬਾਪ ਦੀ ਨਿੱਘੀ ਓਟ ਮੁਬਾਰਕ ਧਰੇਜੇ!* ਸਗਲ ਧਰਤ ਮੁਬਾਰਕ ਕੁਲ ਦੀ ਵਧ ਗਈ ਜੜ੍ਹ ਮੁਬਾਰਕ ਪੂਰਨ ਪ੍ਰੇਮ ਪ੍ਰਭਾਓ ਮੁਬਾਰਕ ਪਹਿਲਾ ਪੋਲਾ ਪੱਬ ਮੁਬਾਰਕ 5. ਹਾਇਕੂ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਸਾਹਵੇਂ ਸੁਣ ਨੀ ਜਿੰਦੇ ! ਕਿਉਂ ਉੱਖੜੀਂ ਫਿਰਦੀ ਸੁਣ ਨੀ ਜਿੰਦੇ! ਕਿਉਂ ਹੌਂਸਲੇ ਢਾਏ – ਸੁਣ ਨੀ ਜਿੰਦੇ! ਤੂੰ ਵਾਹਲੀ ਸੋਹਣੀ ਸੁਣ ਨੀ ਜਿੰਦੇ! ਤੇਰਾ ਰੋਮ ਰੋਮ ਸੁਣ ਨੀ ਜਿੰਦੇ! ਤੇਰਾ ਭਤੀਜਾ ਸੁਣ ਨੀ ਜਿੰਦੇ! ਤੇਰੀ ਅੰਮਾ ਜਾਇਆ ਸੁਣ ਨੀ ਜਿੰਦੇ! ਚਾਰ ਤੰਦਾਂ ਪਰੋ ਕੇ ਸੁਣ ਨੀ ਜਿੰਦੇ! ਮਾਮੇ-ਮਾਸੀਆਂ ਸੁਣ ਨੀ ਜਿੰਦੇ!ਉੱਚਾ ਨੀਂਵਾਂ ਬੋਲ ਨਾ ਬੋਲੀਂ ਬੱਚੇ ਘਰ ਦੇ ਜੀਆਂ ਦੀ ਨਾ ਕੁਛ ਸੁਣ ਰਹੇ, ਕੁਛ ਵੀ ਬੋਲਣ-ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਨਾ ਟਾਇਮ ਸਿਰ ਖਾ ਰਹੇ, ਨਾ ਪੀ ਰਹੇ ਮਾਂ ਨੂੰ ਫਿਕਰ ਕਿ: ਮਾਂ ਗੱਚ ਭਰ ਕੇ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਚੇਤੇ ਕਰਕੇ ਹੁਣ ਉਹ ਕਚੀਚੀਆਂ ਲੈ ਲੈ ਇਹ ਲੋਚੇ ਕਿ ਕਾਸ਼! ਕਾਸ਼ ! ਇਹ ਅੱਜ ਦੇ ਹਾਈ- ਟੈੱਕ ਬੱਚੇ ਕਿੰਨੀ ਸੋਹਣੀ ਹੋਏਗੀ ਉਹ ਜੁੱਤੀ ਜੋ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਨੇ ਜੋ ਨਾਨਕਿਆਂ ਨੇ ਗੂੜ੍ਹੇ ਮੋਹ ਨਾਲ ਜੋ ਨਵੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਨੂੰ ਜੋ ਕਿਸੇ ਨੂੰਹ ਨੇ ਜੋ ਮਾਂ ਬਣਨ ਦੇ ਚਾਅ ‘ਚ ਏਸ ਜੁੱਤੀ ਨੇ ਜੀਅ ਜਾਨ ਨਾਲ ਹੀ ਸੋਚਾਂ ਰਾਹਾਂ ਤੇ ਪੈੜ ਧਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 9. ਵਿਅੰਗ ਏਸ ਮੁਲਕ ਦੀ ਐੱਨ.ਹੈਚ.ਐੱਸ ਦਾ ਫ਼ੋਨ ‘ਤੇ ਟੰਗੇ ਰਹਿ ਜਾਈਏ ਵੱਨ ਵੱਨ ਵੱਨ * ਦਾ ਜੋ ਟੋਟਕਾ ਏਸ ਮੁਲਕ ਦੀ ਐੱਨ.ਹੈਚ.ਐੱਸ ਦਾ ਬੱਦਲ਼ ਰੰਗੀਏ, ਸੱਧਰੇ ਨੀ! ਬੱਦਲ਼ ਰੰਗੀਏ, ਸੱਧਰੇ ਨੀ! ਬੱਦਲ਼ ਰੰਗੀਏ ਸੱਧਰੇ ਨੀ! ਬੱਦਲ਼ ਰੰਗੀਏ ਇੱਕ ਸੱਧਰੇ ਨੀ! ਰੁੱਖਾਂ ‘ਤੇ ਲਾਲ-ਪੀਲ਼ੀ-ਹਰੀ ਤਿੱਖੀ ਧੁੱਪ ਵਿੱਚ ਕਣਕਾਂ ਦੀ ਵਾਢੀ ਚੇਤੇ ਹੈ ਹੱਥੀਂ ਰੱਟਣ, ਪਾਟੀਆਂ ਬਿਆਈਆਂ ‘ਤੇ ਸਰ੍ਹੋਂ ਤੇ ਸੂਰਜਮੁਖੀ, ਪਰਮਲ ਖਾ ਖਾ ਕੇ ਹੱਥਾਂ ਪੈਰਾਂ ‘ਚ ਲੋਹਾ ਬੀੜ ਮੁੜਾਸੇ ਬੰਨ੍ਹੇ ਸੀ ਹੱਥੀਂ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਜੀਅ ਲਾ, ਦਿਨ ਨਿਕਲ ਗਏ |
*’ਲਿਖਾਰੀ’ ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਹੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਗਟਾਏ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲ ‘ਲਿਖਾਰੀ’ ਦਾ ਸਹਿਮਤ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ। ਹਰ ਲਿਖਤ ਵਿਚ ਪ੍ਰਗਟਾਏ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਕੇਵਲ ‘ਰਚਨਾ’ ਦਾ ਕਰਤਾ ਹੋਵੇਗਾ। |
ਸੋਨੀਆ ਪਾਲ, ਸੰਤੋਸ਼ ਰਾਮ
ਈ.ਮੇਲ – Soniapal2811@yahoo.co.in
ਮਾਤਾ/ਪਿਤਾ : ਸੱਤਪਾਲ, ਦਰੋਪਤੀ.
ਭੈਣ-ਭਰਾ : ੪- ੩ ਭੈਣਾਂ (ਆਪ ਵੱਡੀ), ਇੱਕ ਭਰਾ
ਜਨਮ ਸਥਾਨ : ਕਰਤਾਰਪੁਰ, ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਜਲੰਧਰ, ਪੰਜਾਬ
ਵਿੱਦਿਅਕ ਯੋਗਤਾ : ਐਮ.ਏ. (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ), ਬੀ. ਐੱਡ, ਯੂ.ਜੀ.ਸੀ. ਨੈੱਟ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿਸ਼ਾ), ਡਿਪਲੋਮਾ ਇਨ ਮੌਨਟੇਸਰੀ , CELTA, Functional Skills Math and English, ਪੀ. ਜੀ. ਸੀ. ਈ. (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ)
ਭਾਸ਼ਾ ਗਿਆਨ- ਪੰਜਾਬੀ, ਹਿੰਦੀ, ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ
ਕਾਲਜ ਦੇ ਦਿਨੀਂ- ਗਿੱਧੇ, ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਉਚਾਰਨ, ਭਾਸ਼ਨ-ਕਲਾ ਆਦਿ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ‘ਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਿਲ ਕਰਦੀ ਰਹੀ। ਪੜ੍ਹਾਈ ‘ਚ ਅੱਵਲ।
ਕਿੱਤਾ : ਅਧਿਆਪਨ : ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਮੰਨੇ-ਪਰਮੰਨੇ ਕਾਲਜ਼ਾਂ 'ਚ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿਸ਼ਾ ੮ ਸਾਲ ਪੜ੍ਹਾਇਆ।
ਇੱਕ ਸਾਲ ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਤੇ ਚਾਰ ਸਾਲ ਲਵਲੀ ਪਰੋਫੈਸ਼ਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਫਗਵਾੜੇ ਵਿੱਚ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਰਹੀ।
ਵਿਆਹ ਕੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਸਾਲ ਲਈ ਉਸ ਇੰਡੀਅਨ ਕਾਂਸੂਲੇਟ, ਬਰਮਿੰਘਮ, ਯੂ.ਕੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਫੇਰ ਦੋਬਾਰਾ ਪੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੱਜ ਕੱਲ ਵੁਲਵਰਹੈਂਪਟਨ ‘ਚ ਅਧਿਆਪਨ ਕਿੱਤੇ ਵਿੱਚ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਹਨ।
ਲੇਖਣੀ: ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ
ਕਿਤਾਬਾਂ : ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ
੧. ਪੰਜਾਬੀ ਕਲਾਸਿਕਸ (Punjabi Classics by Santosh Ram)-- ਜਿਸ ਵਿੱਚ ੨੯ ਮਸ਼ਹੂਰ ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਣੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤੇ।
੨. ਤ੍ਰਿਸ਼ਾ'ਸ ਲਾਕਡਾਊਨ ਡਾਇਰੀ (Trisha’s Lockdown Diary)
ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ–
੧. ਸਿਆੜ ਦਾ ਪੱਤਣ, ੨. ਅੰਦੋਲਣ ਮੇਲਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ. ੩. ਜਾਗਦੇ ਬੋਲ
ਮੈਂਬਰ– Progressive Writers Association, Wolverhampton Punjabi Women Writers’ Group, Wolverhampton.