“ਜਾਗ ਪੰਜਾਬ ਤੂੰ ਜਾਗ” ਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ  ਬਨਾਮ ਅਰਦਾਸ—ਰੂਪ ਦਬੁਰਜੀ

“ਜਾਗ ਪੰਜਾਬ ਤੂੰ ਜਾਗ” ਪ੍ਰੋ. ਕੁਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਔਜਲਾ ਦੀ ਦੂਜੀ ਕਾਵਿ ਪੁਸਤਕ ਹੈ। ਕਵੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ “ਮਾਂ ਵਰਗੀ ਕਵਿਤਾ” ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਲੋਚਕਾਂ ਵਲੋਂ ਕਾਫੀ ਸਲ੍ਹਾਇਆ ਗਿਆ। ਅੱਖਰ ਮੰਚ ਕਪੂਰਥਲਾ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਛਪੀ, 160 ਸਫਿਆਂ ਦੀ ਇਸ ਖੂਬਸੂਰਤ ਪੁਸਤਕ ਨੂੰ ਸਾਂਝ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ, ਜਲੰਧਰ ਨੇ ਮੋਟੀ ਫੌਂਟ ਵਿਚ ਬੜੀ ਰੀਝ ਨਾਲ ਛਾਪਿਆ ਹੈ। ਹਰ ਸਫੇ ਨੂੰ ਖੂਬਸੂਰਤ ਵੇਲ ਨਾਲ ਸਜਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦਾ ਮੁੱਲ 300 ਰੁਪਏ ਹੈ। ਪੁਸਤਕ ਨੂੰ ਕਵੀ ਨੇ ਅੱਠਾਂ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਪੰਜਾਬ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਕਵਿਤਾਵਾਂ, ਪਿੰਡ ਬਾਰੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ, ਨਾਨਕ ਬਾਬੇ ਨਾਲ ਸੰਵਾਦ ਕਰਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ, ਭਲੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਆਸ ਵਰਗੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ, ਅੱਖਰਵੰਤ ਕਵਿਤਾਵਾਂ, ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਗਰਸ਼ ਨੂੰ ਮੁਖਾ਼ਤਿਬ ਕਵਿਤਾਵਾਂ, ਕਰੋਨਾ ਕਾਲ ਦੀਅਾਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਤਬਸਰਾ-ਏ-ਵਕਤ।

ਪਹਿਲੇ ਭਾਗ “ਪੰਜਾਬ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਕਵਿਤਾਵਾਂ” ਵਿਚ ਕਵੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਨੂੰ ਬੜੀ ਸ਼ਿਦਤ ਨਾਲ ਰਚਦਿਆਂ ਭਲੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਆਸ ਦਾ ਪੱਲਾ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ:

ਜਿਵੇਂ:
ਜਾਗ ਪੰਜਾਬ ਤੂੰ ਜਾਗ।
ਊਠਾਂ ਵਾਲੇ ਲੈ ਗਏ ਲੁੱਟ ਕੇ
ਤੇਰਾ ਸੁਪਨ ਸੁਹਾਗ…….।
***
ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਿਹਨਾਂ  ਟੱਪੀਆਂ
ਸ਼ਾਹਕੋਟ ਮਲਸੀਆਂ।
ਡਾਲਰ ਖੋਜਣ ਚੱਲੀਆਂ
ਉਹ ਪੰਜਾਬਣ ਧੀਆਂ।
***
ਉੱਠ ਪੰਜਾਬ ਕੀ ਹੋਇਆ ਤੈਨੂੰ।
ਕੀਤਾ ਕਿਸ ਅੱਧ ਮੋਇਆ ਤੈਨੂੰ।

ਦੂਜੇ ਭਾਗ ਵਿਚ “ਪਿੰਡ ਬਾਰੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ” ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਵਿਚ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਲੇਖਕ ਨੇ ਬੜੀ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਗੋਚਰ ਕੀਤਾ ਹੈ:-

ਇੱਕ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਮੇਰੇ ਪਿੰਡ ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਛੱਪੜ,
ਬੋਟੀ ਬੋਟੀ ਕਰਕੇ ਜਿਸਨੂੰ ਤਕੜੇ ਗਏ ਨੇ ਖਾ।
***
ਮਾਂ ਬਾਪ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਗਿਲਣ ਵਾਸਤੇ  ਪਿੰਡ ਕਦੇ ਨਾ ਜਾਵਾਂ।
ਉਂਜ ਮੈਂ ਪੌਸ਼ ਕਲੋਨੀ ਵਾਸੀ ਵੱਡਾ ਦਾਨੀ ਪੁਰਸ਼ ਕਹਾਵਾਂ।

ਤੀਜੇ ਭਾਗ ਵਿਚ “ਨਾਨਕ ਬਾਬੇ ਨਾਲ ਸੰਵਾਦ ਕਰਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ” ਦਰਜ ਨੇ, ਜਿਹਨਾਂ ਵਿਚ ਕਵੀ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਹਲੂਣਿਆ ਏ:

ਸੱਚਾ ਸੌਦਾ  ਭੁੱਲਕੇ
ਤੇ ਲਾਲੋ ਨੂੰ ਵਿਸਾਰਕੇ।
ਕੀ ਕਰਾਂਗੇ ਪਿੰਡ
ਨਾਨਕ ਬਾਬੇ ਦਾ ਉਸਾਰਕੇ।
***
ਦਿਲ ਵੰਡੇ ਦਰਿਆ ਵੰਡੇ ਵੰਡੀ ਖੂਬ ਲੋਕਾਈ ।
ਹੁਣ ਵੰਡਣ ਨੂੰ ਫਿਰੀਏ ਬਾਬਾ ਰਲ਼ਮਿਲ ਤੇਰੀ ਖੁ਼ਦਾਈ ।
***
ਚੌਥੇ ਭਾਗ ਵਿਚ “ਭਲੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਆਸ ਵਰਗੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ” ਦਰਪੇਸ਼ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਕਵੀ ਨੇ ਭਾਵਪੂਰਤ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਕਾਵਿਕ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ ਹੈ:

ਰਾਹਤ ਦੇਵੀਂ ਜ਼ਖਮਾਂ ਨੂੰ
ਤੇ ਅੱਖਰਾਂ  ਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਦਈਂ।
ਜਿਊਣ ਵਾਸਤੇ ਹਰ ਬੰਦੇ ਨੂੰ
ਭਲੇ  ਦਿਨਾਂ  ਦੀ ਆਸ ਦਈਂ।
***
ਊੜਾ ਐੜਾ ਈੜੀ  ਸੱਸਾ ਸਾਂਭ ਲਈਏ,
ਪਿਉ ਦਾਦੇ ਦਾ ਦਿੱਤਾ ਇੰਜ ਨਹੀਂ ਰੋਹੜੀਦਾ।

ਪੰਜਵੇਂ ਭਾਗ ਵਿਚ “ਅੱਖਰਵੰਤ ਕਵਿਤਾਵਾਂ” ਦਾ ਉਨਵਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਕਵੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਪ੍ਰਤੀ ਕਾਵਿਕ ਚਿੰਤਾ ਸਿਰਜ ਕੇ ਸਭ ਨੂੰ ਫ਼ਰਜ਼ ਤੋਂ ਸੁਚੇਤ ਕੀਤਾ ਹੈ :

ਬਾਗ ਸਾਂਝਾਂ ਤੇ ਸੁਰਾਂ ਦੇ ਰਹਿਣ ਹਰੇ ਹਰੇ।
ਚਾਨਣ ਅੱਖਰਾਂ ਦਾ ਬਣ ਬਣ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਝਰੇ।
***
ਚਲੋ ਲਗਾਈਏ ਘਰ ਘਰ ਅੰਦਰ,
ਦਿਲ ਅੱਖਰਾਂ ਦੀਆਂ ਦਾਬਾਂ।
ਅੱਖਰਾਂ  ਦੀ ਕੁੱਖ  ਵਿੱਚੋਂ  ਉੱਗਦੇ,
ਵੇਦ ਗ੍ਰੰਥ ਕਿਤਾਬਾਂ।

ਛੇਵੇਂ ਭਾਗ ਵਿਚ “ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਗਰਸ਼ ਨੂੰ ਮੁਖਾ਼ਤਿਬ ਕਵਿਤਾਵਾਂ” ਨੂੰ ਸਥਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਕਵੀ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਾਵਿਤਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਮਿਸਾਲੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਉਘਾੜਿਆ ਹੈ:

ਵਾਹ ਕਿਰਸਾਨਾ ਗਾਉਂਦੇ
ਢਾਡੀ  ਵਾਰਾਂ ਤੇਰੇ ਜੋਸ਼ ਦੀਆਂ।
ਵਿਸ਼ਵ ਪੂਰੇ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ,
ਦੇਖ ਤੇਰੇ ਆਕ੍ਰੋਸ਼ ਦੀਆਂ।
**
ਦਿੱਲੀਏ ਜਗਾਉਣ ਤੈਨੂੰ
ਅੰਨਦਾਤੇ ਆਏ ਨੇ।
ਸਿਦਕ ਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਪੱਲੇ
ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਲਿਆਏ ਨੇ।

ਸੱਤਵੇਂ ਭਾਗ ਵਿਚ “ਕਰੋਨਾ ਕਵਿਤਾਵਾਂ” ਦਰਜ ਹਨ, ਕਵੀ ਨੇ ਕਰੋਨਾ ਦੇ ਨਾਜ਼ੁਕ ਦੌਰ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਸਿਰਜੀਆਂ ਹਨ:

ਖੌ਼ਫ ਦੀ ਮਾਰ ਤੇਜ਼ ਹੁੰਦੀ
ਅਣੂਆਂ ਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂਆਂ ਤੋਂ ।
ਆਦਮੀ ਡਰਨ ਲਗਦਾ
ਆਪਣੇ ਹੀ  ਜਾਣੂਆਂ ਤੋਂ ।

ਅੱਠਵੇਂ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਭਾਗ ਵਿਚ  ਕਵੀ ਨੇ “ਤਬਸਰਾ-ਏ-ਵਕਤ” ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਕਾਵਿਤਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤੀਆਂ ਨੇ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਰਚਨਾਕਾਰ ਵਲੋਂ  ਵਕਤ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਲਾਜਵਾਬ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿਚ ਢਾਲ਼ਿਆ ਗਿਆ  ਹੈ :-
‌ ਰਾਹਵਾਂ ਵਿਚ ਗਵਾਚ ਨੇ ਗਈਆਂ
ਦਿਲ ਵਰਗੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ।
ਇੰਟਰਨੈੱਟ ‘ਚੋਂ ਢੂੰਡ  ਰਹੇ  ਹਾਂ
ਬਿੰਬ  ਰੂਪਕ  ਉਪਮਾਵਾਂ।

ਨਿਰਸੰਦੇਹ ਪ੍ਰੋ.ਔਜਲਾ ਨੇ ਅਲੋਚਣਾ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਕਾਰਜ ਕੀਤਾ ਹੈ,ਇਸ ਲਈ ਸਿਰਜਣਾ ਵੇੇਲੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣਾ ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੈ । ਕਵਿਤਾ ਪਾਠ ਕਰਦਿਆਂ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਕਾਵਿਤਾ ਦੀ ਰੂਹ ‘ਚ ਪੰਜਾਬ ਪ੍ਰਤੀ ਫਿਕਰਮੰਦੀ,ਕੁਦਰਤ ਪ੍ਰਤੀ ਉਦ੍ਹਾਰਤਾ ,ਪਰਵਾਸ,ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਦੰਭਾਂ  ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ,ਖੂ਼ਬਸੂਰਤ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਅਤੇ ਸਰਬ-ਸਾਂਝੀਵਾਲਤਾ ਦੀ ਝਲਕ ਥਾਂ-ਥਾਂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ । ਮੈਂ ਤਾਂ “ਜਾਗ ਪੰਜਾਬ ਤੂੰ ਜਾਗ” ਨੂੰ ਅਰਦਾਸ ਵਰਗੀ ਸ਼ਾਇਰੀ  ਮੰਨਦਾ ਹਾਂ  ਮੇਰੇ ਵਲੋਂ ਔਜਲਾ ਸਾਹਿਬ ਹੁਰਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਖੂ਼ਬਸੂਰਤ ਪੁਸਤਕ ਦੀਆਂ ਮੁਬਾਰਕਾਂ ।ਮੈਂ ਸਮੂਹ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਣ ਤੇ ਮਾਨਣ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।
***
ਰੂਪ ਦਬੁਰਜੀ,
ਮੋਬਾਇਲ-8194999333
***
822
***