ਆਓ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਤੰਦਰੁਸਤ ਸਿਹਤ ਦਾ ਰਾਜ਼ ਜਾਣੀਏ—ਸੂਬੇਦਾਰ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਭੁਲੇਰੀਆ

ਹਰ ਰੋਜ਼ ਦੀ ਤਰਾਂ ਮੈਂ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਗੇੜਾ ਮਾਰਨ ਗਿਆ। ਮੇਰੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚੋਂ ਅਗਲੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਾਸਤੇ ਇਕ ਲਿੰਕ ਸੜਕ ਲੰਘਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਸੜਕ ਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਲੋਕ ਸੈਰ ਸਪਾਟੇ ਵਾਸਤੇ ਜਿਆਦਾ ਘੁੰਮਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਤਾਜੀ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਹਵਾ ਤੇ ਹਰੀਆਂ–ਭਰੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਵੇਖਕੇ ਵੈਸੇ ਹੀ ਰੂਹ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਸੜਕ ਦੇ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚਿਆਂ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਗਿਆਨੀ ਸੇਵਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਾਇਕਲ ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋਇਆ ਵੇਖਿਅਾ| ਮੇਰੇ ਨਜਦੀਕ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫਤਿਹ ਬੁਲਾਈ ਤੇ ਗੋਡਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਥ ਲਾਇਆ ਤੇ ਉਹ ਹੱਸ ਕੇ ਸਾਇਕਲ ਤੋਂ ਥੱਲੇ ਉਤਰ ਪਏ। ਮੈਂ ਹੱਸਦੇ–ਹੱਸਦੇ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਾਇਕਲ ਦਾ ਹੈਂਡਲ ਫੜ ਲਿਆ| ਸਾਇਕਲ ਬੜਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪਰ ਚਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਬਿਲਕੁਲ ਹਲਕਾ ਜਿਹਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਖੈਰ! ਮੈਂ ਕਿਹਾ ‘ਬਾਪੂ ਜੀ ਤੁਸੀਂ ਕਰਮਾਂ ਵਾਲੇ ਹੋ ਜਿਹੜਾ ਇੰਨੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਸਾਇਕਲ ਤੇ ਘੁੰਮ ਰਹੇ ਹੋ। ਸਾਡੇ ਵਰਗੇ ਤਾਂ ਸਾਇਕਲ ਦੇ ਕੋਲ ਜਾਣ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਹਨ, ਚਲਾਉਣਾ ਤਾਂ ਗੱਲ ਦੂਰ ਦੀ ਹੈ।’

‘ਸੂਬੇਦਾਰ ਸਾਹਿਬ! ਤੂੰ ਸਹੀ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈਂ। ਤੂੰ ਤਾਂ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ ਆਇਆ ਹੈਂ। ਤੂੰ ਤੇ ਫਿਰ ਵੀ ਅਜੇ ਫਿਟ ਨਜਰ ਆਉਣਾ ਏ। ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਦੇ ਵੱਡੇ–ਵੱਡੇ ਤਾਂ ਢਿੱਡ ਹੀ ਮਸਾਂ ਚੁੱਕ ਕੇ ਤੁਰਦੇ ਹਨ| ਕਈ ਤਾਂ ਮੰਜੇ ਦੇ ਯਾਰ ਬਣੇ ਬੈਠੇ ਨੇ।’

ਜਦੋਂ ਇਹ ਗੱਲ ਗਿਆਨੀ ਜੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਆਖੀ ਤਾਂ ਮੈ ਫਿਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਗਲਾ ਸਵਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਤੁਸੀ ਦੱਸੋਂ ਤੁਹਾਡੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਕੀ ਰਾਜ਼ ਹੈ? ਤੁਸੀਂ ਲਗਪਗ 90 ਸਾਲ ਤੋਂ ਉਪਰ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹੋ। ਫਿਰ ਐਨਕਾਂ ਤੋਂ ਬਗੈਰ, ਕਿਸੇ ਡੰਡੇ–ਸੋਟੇ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸਾਇਕਲ ਦੇ ਗੇੜੇ ਖੁਆਈ ਫਿਰਦੇ ਹੋ। ਗਿਆਨੀ ਜੀ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ: ‘ਚਲੋ ਆਪਾਂ ਇੱਥੇ ਹੀ ਖੜ੍ਹ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਤੇ ਫਿਰ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਅੱਜ ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਰਾਜ ਦੱਸ ਹੀ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ।’

ਉਹਨਾਂ ਦੱਸਿਆ:
ਸਾਡੇ ਬਚਪਨ ਵੇਲੇ ਸਾਡੀਆਂ ਮਾਂਵਾਂ ਖੁਦ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੱਥ ਵਾਲੀ ਚੱਕੀ ਨਾਲ ਆਟਾ ਪੀਹੰਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਅਾਂ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਚੌਲ ਵੀ ਉਖਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੱਥ ਨਾਲ ਛੜਨੇ। ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਕੰਮ ਕਾਰ ਕਰਨਾ| ਅਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਮਧਾਣੀ ਰਿੜਕਣੀ। ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਰੋਟੀ ਪਾਣੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਕੇਂ ਕਿੱਲੋ–ਕਿਲੋ ਚਰਖ਼ੇ ਨਾਲ ‘ਰੂੰ ਕੱਤਣੀ| ਫਿਰ ਜਾ ਕੇ ਅਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੌਣਾ। ਮੁੜ ਫਿਰ ਅਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲੇ ਜਦੋਂ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਹੁਕਮਨਾਮਾ ਲੈਣਾ, ਨਹਾ ਧੋਕੇ ਗੁਰੂ ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਆਉਣਾ| ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਫਿਰ ਉਹੀ ਕੰਮ ਕਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦੇਣੇ| ਥਕਾਵਟ ਨਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਚੀਜ ਨਹੀ ਸੀ ਹੁੰਦੀ।

ਦੇਸੀ ਘਿਓ ਦੀ ਪੰਜੀਰੀ ਖਾਣੀ ਤੇ ਦੁੱਧ ਦਹੀਂ ਰੱਜ ਕੇ ਖਾਣਾ ਪੀਣਾ| ਅੱਜ ਕਲ ਵਾਗੂੰ ਨਹੀਂ ਕਿ ਕੁੜੀਆਂ ਚਿੜੀਆਂ ਦੁੱਧ ਦਹੀਂ ਦੇ ਲਾਗੇ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀਆਂ। ਬੱਸ ਬਾਹਰੋਂ ਗੋਲੀਆਂ ਮੰਗਵਾ–ਮੰਗਵਾ ਕੇ ਖਾਣ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਫਿਰ ਰਹੀ ਸਾਡੀ ਗੱਲ, ਅਸੀਂ ਸਵੇਰੇ ਉਠ ਕੇ ਆਪਣੇ ਬਲਦਾਂ ਨੂੰ ਰਜਾ ਕੇ ਹਲ ਵਾਹੁਣੇ| ਫਿਰ ਪੱਠੇ ਵੱਢਣੇ ਅਤੇ ਸਿਰ ਤੇ ਚੁੱਕ ਕੇ ਲਿਆਉਣੇ। ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਟੋਕਾ ਗੇੜ ਕੇ ਪੱਠੇ ਕੁਤਰਨੇ ਫਿਰ ਡੰਗਰਾ ਨੂੰ ਪਾ ਕੇ ਅਖਾੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਜਾਣਾ। ਉਥੇ ਘੋਲ ਕੁਸ਼ਤੀਆ ਕਰਨੀਆਂ, ਮੁਗਦਰ ਚੁਕਣੇ, ਡੰਡ ਮਾਰਨੇ ਤੇ ਰੱਜ ਕੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਪਾਣੀ(ਪਸੀਨਾ) ਕੱਢਣਾ। ਫਿਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਰੱਜ ਕੇ ਲੰਗਰ ਪਾਣੀ ਛਕਣਾ| ਅੱਜ ਕੱਲ ਵਾਗੂੰ ਨਹੀ ਕਿ ਸਵੇਰੇ ਉਠ ਕੇ ਕਹਿਣਾ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਨੀਂਦ ਹੀ ਨਹੀਂ ਆਈ| ਸਾਨੂੰ ਤਾਂ ਸੁੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਨਹੀ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਕਦੋਂ ਦਿਨ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ। ਸਾਨੂੰ ਤਾਂ ਉਸ ਵਕਤ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਬਾਪੂ ਨੇ ਅਵਾਜ ਮਾਰਨੀ ਕਿ ਉਠੋ ਪੁਤਰੋ ਬਲਦਾਂ ਨੂੰ ਪੱਠੇ ਪਾਓ ਤਾਂ ਜੋ ਜਲਦੀ ਹੱਲ ਵਾਹੁਣ ਚੱਲੀਏ।

ਅੱਜਕਲ ਦੀ ਤਾਂ ਮੁੰਡੀਰ ਕੰਮ ਨੂੰ ਹੱਥ ਹੀ ਨਹੀ ਲਾਉਂਦੀ| ਜੇ ਕੋਈ ਪਿਉ ਆਖ ਵੀ ਦੇਵੇ ਕੰਮ ਕਾਰ ਨੂੰ, ਅੱਗੋਂ ਅੱਖਾਂ ਕੱਢਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਲਾ ਲਉ ਸੀਰੀ, ਰਹਿਣ ਦਿਉ ਕੰਮ ਐਵੇਂ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਕੰਮ ਕੰਮ ਲਾਈ ਰਖਦੇ ਹੋ। ਐਸ਼ ਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਜਿਉਣ ਵਾਸਤੇ ਆਏ ਹਾਂ| ਕੋਈ ਤੁਹਾਡੇ ਵਾਗੂੰ ਅਸੀਂ ਮਰਨਾ ਨਹੀਂ, ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਨੇ। ਫਿਰ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਕਿ ਸਰੀਰ ਨਹੀਂ ਚਲਦਾ, ਬੁੱਢੇ ਹੋ ਗਏ ਹਾਂ। ਹੱਥ ਪੈਰ ਕੰਮ ਨਹੀ ਕਰਦੇ ਗੋਡੇ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ। ਸਭ ਨਿਕੰਮੇ ਪਣ ਦੀਆ ਗੱਲਾਂ ਹਨ|

ਗਿਆਨੀ ਜੀ ਦੀ ਇੱਕ ਵੀ ਗੱਲ ਦਾ ਮੈਂ ਜਵਾਬ ਨਾ ਦੇ ਸਕਿਆ। ਫਿਰ ਮੈਂ ਅੰਦਰੋ–ਅੰਦਰੀ ਜਰੂਰ ਸੋਚਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਕਸੂਰਵਾਰ ਕਿਸ ਨੂੰ ਕਹੀਏ। ਸਾਇੰਸ ਨੂੰ! ਜਿਸ ਨੇ ਇੰਨੀ ਤਰੱਕੀ ਕਰਕੇ ਸਭ ਕੁਝ ਸਾਡੇ ਅੱਗੇ ਲਿਆਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜਾਂ ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਜਿਹੜਾ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਹੀ ਨਹੀਂ।

ਫਿਰ ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਇਕਲ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛ ਲਿਆ। ਉਹ ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਅੰਦਾਜ ਵਿਚ ਹਸ ਕੇ ਕਹਿੰਦੇ: ਇਹ ਵੀ ਮੇਰਾ ਪੁਰਾਣਾ ਯਾਰ ਹੈ| ਅਗਰ ਥੋੜਾ ਬਾਹਲਾ ਖਰਾਬ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਮੈ ਇਸ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ। ਟਾਇਰ ਟਿਊਬ ਕਈ ਵਾਰੀ ਬਦਲੀ ਕਰ ਚੁੱਕਿਆ ਹਾਂ| ਪਰ ਪਹੀਏ ਮੇਰੇ ਵਾਂਗੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹਨ। ਚਾਰ ਮਣ ਇਸ ਤੇ ਭਾਰ ਲੱਦ ਲਉ ਫਿਰ ਵੀ ਇਸ ਨੇ ਨਹੀਂ ਡੋਲਣਾ| ਚਲਾਉਣ ਵਾਲਾ ਭਾਵੇਂ ਡੋਲ ਜਾਵੇ। ਅੱਜ ਕਲ ਹਰ ਚੀਜ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਮਿਲਾਵਟ ਹੋਈ ਪਈ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਖਾਣ ਵਾਲੀ ਚੀਜ ਹੋਵੇ ਤੇ ਭਾਵੇਂ ਹੋਰ ਵਰਤਣ ਵਾਲੀ। ਹੇਰਾ ਫੇਰੀ ‘ਤੇ ਮਿਲਾਵਟ, ਸਭ ਨੇ, ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਬੇਕਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਅਸੀਂ ਜਿਆਦਾ ਚਿਰ ਜੀਅ ਨਹੀ ਸਕਦੇ।

ਮੈਂ ਸੋਚ ਰਿਹਾ ਸਾਂ: ਬੜੀ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਗਿਆਨੀ ਜੀ ਅਜੇ ਵੀ ਸਾਡੇ ਨਾਲੋਂ ਕਿੱਧਰੇ ਤੰਦਰੁਸਤ ਹਨ। ਗੱਲਾਂ ਬਾਤਾਂ ਕਰਦੇ–ਕਰਦੇ ਉਤੋਂ ਹਨੇਰਾ ਜਿਹਾ ਹੋਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਾਇਕਲ ਉਤੇ ਟੱਲੀਆਂ ਵਜਾਉਂਦੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪਏ, ਤੇ ਮੈਂ ਸੋਚਦਾ–ਸੋਚਦਾ ਆਪਣੇ ਘਰ ਨੂੰ……………..।
***
ਸੂਬਦੇਰਾ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਭੁਲੇਰੀਆ
ਮਮਦੋਟ (ਫਿਰੋਜਪੁਰ)
+91 75891-55501
***
749