ਨੀਲੀ ਛੱਤ ਵਾਲਾ/ਆਉ….ਅੱਜ ਪਹਾੜੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦਾਰਜੀਲਿੰਗ ਦੇ ਕਲਿੰਗਪੋਂਗ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸੈਰ ਕਰੀਏ—ਸੂਬੇਦਾਰ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਭੁਲੇਰੀਆ

ਹਰਜੀਤ ਵੱਡਾ ਸਾਰਾ ਮੋਬਾਈਲ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ “ਬਾਪੂ ਜੀ ਆਓ ਨਿਆਈ ਵਾਲੀ ਕਣਕ ਤਾਂ ਵੇਖ ਆਈਏ| ਕੀ ਬਣਿਆ ਏ ਉਸਦਾ ਹੁਣ ਅਗਲਾ ਮੀਂਹ ਝੱਲੂ ਕਿ ਨਹੀਂ|”

“ਕਿਉ?”

“ਬਾਪੂ ਗੱਲ ਕਿਉ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਆਹ ਵੇਖ ਲੈ ਮੋਬਾਈਲ, ਨੈਟ ਵਾਲੇ ਫਿਰ ਪਰਸੋਂ ਚੌਥ ਦਾ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਤੇ ਗੜੇ ਮਾਰੀ ਦਾ ਦਸ ਰਹੇ ਨੇ|”

“ਫਿਰ ਕੀ ਹੋਓ ਇਹ ਕੋਈ ਸਾਡੀ ਜਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸਮੇਂ ਮਾਰ ਹੋਣੀ ਹੈ| ਪੁੱਤਰਾਂ ਸਾਡੇ ਕਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਧੋਲੇ ਆ ਗਏ ਨੇ ਵੇਖਦੇ ਵੇਖਦੇ| ਹਰ ਸਾਲ ਕਦੇ ਕਣਕਾਂ ਤੇ ਮੀਂਹ ਵਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਕਦੇ ਨਰਮੇ ਨੂੰ ਸੁੰਡੀ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਕਦੇ ਝੋਨਾ ਹੜ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁੜ੍ਹ ਜਾਂਦਾ ਏ| ਕਦੇ ਡੰਗਰਾਂ ਨੂੰ ਜਾਨ ਲੇਵਾ ਬਿਮਾਰੀ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ| ਅਸੀਂ ਫਿਰ ਵੀ ਤੇਰੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬੇਸ਼ਰਮਾਂ ਵਾਂਗੂੰ ਤੁਰੇ ਫਿਰਦੇ ਹਾਂ| ਬੰਦਾ ਕਰੇ ਤੇ ਕੀ ਕਰੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਕਿਹਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਾਂ ਆਪ ਨੀਲੀ ਛੱਤ ਵਾਲਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ| ਇਸ ਦੇ ਅਗੇ ਤਾਂ ਅਰਦਾਸ ਬੇਨਤੀ ਹੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ| ਹੋਰ ਆਪਣਾ ਇਸ ਅਗੇ ਕਿਹੜਾ ਜ਼ੋਰ ਏ! ਪਰ ਪੁੱਤਰਾ ਇੱਕ ਗੱਲ ਯਾਦ ਰੱਖੀਂ, ਜੇ ਕਰ ਜਿਮੀਦਾਰਾ ਕਰਨਾ ਈ ਤੇ ਫਿਰ ਦਿਲ ਦਰਿਆ ਜਿਡਾ ਕਰਨਾ ਪਊ| ਕਿਉਂਕਿ ਜਿਮੀਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਪਾਸਿਉ ਮਾਰ ਪੈਂਦੀ ਹੈ| ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਮੌਸਮ ਦੀ ਹੋਵੇ ਤੇ ਭਾਵੇਂ ਸਰਕਾਰ ਦੀ| ਪੁਤਰਾ! ਹੌਸਲਾ ਰੱਖ ਜਿਸਨੇ ਚੁੰਝ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਉਹ ਚੋਗ ਵੀ ਦੇਵੇਗਾ| ਨੀਲੀ ਛੱਤ ਵਾਲਾ ਜੋ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਠੀਕ ਹੀ ਕਰਦਾ ਹੈ|”

“ਬਾਪੂ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਹੋ ਗਏ ਨੇ ਕਣਕ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਲ ਵੇਖਦੇ ਨੂੰ| ਅੱਜ ਵੱਢਣ ਦੀ ਵਾਰੀ ਆਈ ਤੇ ਤੇਰੇ ਨੀਲੀ ਛੱਤ ਵਾਲੇ ਨੇ ਗੜਿਾਂ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਸਿੱਟੇ ਭੋਰ ਦਿਤੇ ਨੇ ਤੇ ਨਾੜ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਡਬੋ ਦਿੱਤਾ ਹੈ| ਤੂੰ ਬਾਪੂ ਅਜੇ ਵੀ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜੋ ਨੀਲੀ ਛੱਤ ਵਾਲਾ ਕਰਦਾ ਏ ਉਹ ਠੀਕ ਹੀ ਕਰਦਾ ਏ|”

“ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਪੁਤਰਾ! ਸਭ ਕੁੱਝ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ| ਨੀਲੀ ਛੱਤ ਵਾਲਾ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਭੁੱਖਾ ਨਹੀਂ ਮਰਨ ਦਿੰਦਾ| ਮੈਂ ਆਪੇ ਸਭ ਕੁੱਝ ਵੇਖ ਲਵਾਂਗਾ|”
***

ਆਉ ਬੱਚਿਉ ਅੱਜ ਪਹਾੜੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦਾਰਜੀਲਿੰਗ ਦੇ ਕਲਿੰਗਪੋਂਗ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸੈਰ ਕਰੀਏ—ਸੂਬੇਦਾਰ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਭੁਲੇਰੀਆ

ਭਾਰਤ ਵਰਗਾ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਦੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਜਿੱਥੇ ਛੇ ਰੁੱਤਾਂ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦੀਆਂ ਹੋਣ|ਇੱਥੇ ਗਰਮੀ ਤੇ ਸਰਦੀ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ| ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਵਰਗੀ ਸਰਦੀ ਤੇ ਜੈਸਲਮੈਰ, ਬਾੜਮੇਰ ਵਰਗੀ ਗਰਮੀ, ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ| ਚਿਰਾਪੂੰਜੀ ਜਿੰਨੀ ਬਾਰਸ਼ ਤੇ ਗੁਲਮਾਰਗ ਵਰਗਾ ਬਸੰਤ ਬਹਾਰ ਹੋਰ ਕਿੱਧਰੇ ਨਹੀਂ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ| ਹਾਂ ਬੇਸ਼ਕ ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਦੇ ਮੌਸਮ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਜੁਲਦਾ ਮੌਸਮ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਤੇ ਅਸਾਮ ਦਾ ਹੈ|

ਹੁਣ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਪਹਾੜੀ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਉਹ ਹਿਮਾਲਿਆ ਪਰਬਤ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਹੀ ਸ਼ਹਿਰ ਹਨ| ਪਰ ਕੁਝ ਸ਼ਹਿਰ ਉਹ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਘੁੰਮ ਫਿਰ ਕੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸਕੂਨ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ| ਅੱਜ ਆਪਾਂ ਸੈਰ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਦਾਰਜੀਲਿੰਗ ਜਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਕਲਿੰਗਪੋਂਗ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜੋ ਕਿ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤਲ ਤੋਂ ਲੱਗਭਗ 10,300 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ ਤੇ ਸਥਿੱਤ ਹੈ।

ਕਲਿੰਗਪੋਗ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਦਾਰਜੀਲਿੰਗ ਅਤੇ ਗੰਗਟੋਕ ਪਹੁੰਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੋਂ ਦੀ ਚਾਹ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ| ਇੱਥੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਰੁਝੇਵਿਆਂ ਭਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਛੁੱਟੀ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਕੁਝ ਆਰਾਮਦੇਹ ਪਲ ਬਿਤਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਪੈਦਲ ਘੁੰਮਣ ਲਈ ਦੋ-ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ। ਕਲਿੰਗਪੋਂਗ ਉੱਤਰੀ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਤੀਸਰੇ ਨੰਬਰ ਦੀ ਉੱਚੀ ਚੋਟੀ ਕੰਗਚਨਜੰਗਾ ਦਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖੂਬਸੂਰਤ ਨਜ਼ਾਰਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਐਂਗਲੋ-ਭੂਟਾਨ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1865 ਵਿੱਚ ਦਾਰਜੀਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਸਕਾਟਿਸ਼ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਇੱਥੇ ਆਏ ਸਨ। 1950 ਈਸਵੀ ਤੱਕ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਉੱਨ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਪਾਰਕ ਕੇਂਦਰ ਸੀ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਦਾ ਮੁੱਖ ਪਹਾੜੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੈ। ਕਲਿੰਗਪੋਂਗ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵਿਅਸਤ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ।

ਥੋਂਗਸ਼ਾ ਗੋਂਪਾ ਕਲਿਮਪੋਂਗ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੱਠਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਭੂਟਾਨੀ ਮੱਠ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੱਠ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1692 ਈ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਮੱਠ ਦਾ ਮੂਲ ਢਾਂਚਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅੰਦਰੂਨੀ ਕਲੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੋਂਗ ਡੌਗ ਪਾਲਰੀ ਫੋ ਬ੍ਰਾਂਗ ਗੋਂਪਾ ਮੱਠ ਨੂੰ 1976 ਵਿੱਚ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਦੁਆਰਾ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਮੱਠ ਦੁਰਪਿਨ ਦਾਰਾ ਚੋਟੀ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਮੱਠ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬੋਧੀ ਗ੍ਰੰਥ ‘ਕਾਂਗਯੁਰ’ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ 108 ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੀ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਤਿੱਬਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਸਨ। ਇਸ ਮੱਠ ਦੇ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਹਾਲ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੁੰਦਰ ਚਿੱਤਰ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਮੱਠ ਦੀ ਉਪਰਲੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ‘ਤੇ ਤਿੰਨ-ਅਯਾਮੀ ਮੰਡਲ ਹੈ। ਥਰਪਾ ਚੋਇਲਿੰਗ ਗੋਮਪਾ ਮੱਠ ਇਸ ਮੱਠ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਮੱਠ ਤਿੱਬਤੀ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੇ ਗੇਲੁਪਾ ਸੰਪਰਦਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਕਲੀਮਪੋਂਗ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਇਮਾਰਤਾਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਬੰਗਲੇ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਹੋਟਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਵੂਲਨ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ, ਇਹ ਇਮਾਰਤਾਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਰਿੰਗਕਿੰਗਪੌਂਗ ਅਤੇ ਹਿੱਲ ਟਾਪ ਰੋਡ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮੋਰਗਨ ਹਾਊਸ, ਕ੍ਰਾਕੇਟੀ, ਗਲਿੰਕਾ, ਸਾਈਡਿੰਗ ਅਤੇ ਰਿੰਗਕਿੰਗ ਫਾਰਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮੋਰਗਨ ਹਾਊਸ ਅਤੇ ਸਾਈਡਿੰਗ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਹੈ| ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਸੈਲਾਨੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸੇਂਟ ਟੇਰੇਸਾ ਦਾ ਚਰਚ ਹੈ। ਇਹ ਚਰਚ ਸਥਾਨਕ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗੋਮਪਾ ਮੱਠ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇੱਥੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਆਰਮੀ ਗੋਲਫ ਕਲੱਬ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਥੇ ਤੀਸਤਾ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਰੌਚਕ ਖੇਡ ਰਾਫਟਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਜੋ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਸਾਹਸੀ ਖੇਡਾਂ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਇਸ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਜ਼ਰੂਰ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਥਾਨ ਤੀਸਤਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਗੇਮ ਦਾ ਪੂਰਾ ਆਨੰਦ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਥੇ ਪੂਰਾ ਦਿਨ ਬਿਤਾਉਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਖੇਡ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸਮਾਂ ਮੱਧ ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਫਰਵਰੀ ਤੱਕ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤੀਸਤਾ ਨਦੀ ਘਾਟੀ ਵਿਚ ਸਾਲ ਭਰ ਹਾਈਕਿੰਗ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਤੀਸਤਾ ਨਦੀ ‘ਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸ਼ੰਕੋ ਰੋਪਵੇਅ ਹੈ। ਇਹ ਰੋਪਵੇਅ 120 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਰੋਪਵੇਅ ਸਵੀਡਨ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਰੋਪਵੇਅ ਤੀਸਤਾ ਅਤੇ ਰੇਲੀ ਨਦੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਰੋਪਵੇਅ ਦੀ ਕੁੱਲ ਲੰਬਾਈ 11.5 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਇਸ ਰੋਪਵੇਅ ਕਾਰਨ ਸਿਲੀਗੁੜੀ ਦੇ ਰਸਤੇ ‘ਤੇ ਕਲਿੰਗਪੋਂਗ ਤੋਂ 20 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਸਮਥਾਰ ਪਠਾਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣਾ ਆਸਾਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਰੋਪਵੇਅ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਇੱਥੇ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਇੱਕ ਦਿਨ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਕਲੀਮਪੋਂਗ ਤੋਂ 34 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ। ਇਹ ਸਥਾਨ ਕਲਿੰਗਪੋਂਗ ਤੋਂ ਭੂਟਾਨ ਤੱਕ ਪੁਰਾਣੇ ਵਪਾਰਕ ਮਾਰਗ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਸਥਾਨ ਚਾਰੇ ਪਾਸਿਓਂ ਸੰਘਣੇ ਸ਼ੰਕੂਧਾਰੀ ਜੰਗਲਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੁੰਦਰ ਭੂਟਾਨੀ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਮੱਠ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਵਿਆਖਿਆ ਕੇਂਦਰ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਨੇਵਾਰਾ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਰਸਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਿਊਰਾ ਰਾਸੇ ਦੱਰੇ ‘ਤੇ 10,341 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਰਾਸ਼ੇ ਪਾਸ ਭੂਟਾਨ, ਸਿੱਕਮ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਚੋਲਾ ਰੇਂਜ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਲੋਲੀਗਾਂਵ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਖਾਪਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਲਾਵਾ ਤੋਂ 25 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਬਰਫਬਾਰੀ ਦਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖੂਬਸੂਰਤ ਨਜ਼ਾਰਾ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਕਲਿੰਗਪੋਂਗ ਵਿੱਚ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਹਰ ਚੌਰਾਹੇ ‘ਤੇ ਸਟੀਮ ਮੋਮੋਜ਼, ਥੁਕਪਾ (ਨੂਡਲ ਸੂਪ) ਅਤੇ ਚਾਉ ਆਦਿ ਮਿਲਣਗੇ। ਕਲਿੰਗਪੋਂਗ ਵਿੱਚ ਕਈ ਚੰਗੇ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਵੀ ਹਨ। ਗਲੇਨਰੀ ਹੋਟਲ ਦੇ ਦੋ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਹਨ – ਇੱਕ ਰਿਸ਼ੀ ਰੋਡ ‘ਤੇ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਓਂਗਡੇਨ ਰੋਡ ‘ਤੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਕੇਕ, ਪੇਸਟਰੀ, ਪੈਟੀਜ਼, ਚਾਹ ਅਤੇ ਕੌਫੀ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।

ਮੈਂਡਰਿਨ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਆਪਣੀ ਮੱਛੀ, ਭੁੰਨਣ ਵਾਲੇ ਸੂਰ ਅਤੇ ਚਿਕਨ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਗੋਂਪੂ ਹੋਟਲ ਵਿੱਚ ਬਾਰ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਹਨ। ਕਲਸੰਗ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਜੋ ਕਿ ਲਿੰਕ ਰੋਡ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਤਿੱਬਤੀ ਭੋਜਨ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਦੇਸੀ ਸ਼ਰਾਬ, ਜੋ ਬਾਜਰੇ ਤੋਂ ਬਣਦੀ ਹੈ, ਬਾਂਸ ਦੇ ਭਾਂਡਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਰੋਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸ਼ਰਾਬ ਨੂੰ ਛਾਂਗ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੰਨਪੂਰਨਾ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਵਿੱਚ ਵਧੀਆ ਖਾਣਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਵਧੀਆ ਖਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਹੋਟਲ ਅਤੇ ਸਿਲਵਰ ਓਕ ਹੋਟਲ ‘ਤੇ ਜਾਓ। ਪਰ ਇੱਥੇ ਬੁਕਿੰਗ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸਾਰੇ ਹੋਟਲ ਰਾਤ 8:30 ਤੋਂ 9 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਭੂਟੀਆ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ, ਲੱਕੜ ਦੇ ਦਸਤਕਾਰੀ, ਬੈਗ, ਪਰਸ, ਗਹਿਣੇ, ਥੰਗਾ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਲਾਲਟੈਣਾਂ ਨੂੰ ਇੱਥੋਂ ਖਰੀਦਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਡੰਬਰ ਚੌਕ ਸਥਿਤ ਭੂਟੀਆ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਲਿੰਗਪੋਂਗ ਆਰਟ ਐਂਡ ਕਰਾਫਟ ਕੋਆਪ੍ਰੇਟਿਵ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਸਹੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਲਈ ਕਲਿੰਗਪੋਂਗ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਪਨੀਰ ਅਤੇ ਲਾਲੀਪੌਪ ਖਰੀਦਣੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ। ਭੂਟੀਆ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ, ਲੱਕੜ ਦੇ ਦਸਤਕਾਰੀ, ਬੈਗ, ਪਰਸ, ਗਹਿਣੇ, ਥੰਗਾ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਲਾਲਟੈਣਾਂ ਨੂੰ ਇੱਥੋਂ ਖਰੀਦਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਡੰਬਰ ਚੌਕ ਸਥਿਤ ਭੂਟੀਆ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਲਿੰਗਪੋਂਗ ਆਰਟ ਐਂਡ ਕਰਾਫਟ ਕੋਆਪ੍ਰੇਟਿਵ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਸਹੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਲਈ ਕਲਿੰਗਪੋਂਗ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਪਨੀਰ ਅਤੇ ਲਾਲੀਪੌਪ ਖਰੀਦਣੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ।
***
ਸੂਬੇਦਾਰ ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਭੁਲੇਰੀਆ
ਮਮਦੋਟ
ਫੋਨ: +91 7589155501

*’ਲਿਖਾਰੀ’ ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਹੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਗਟਾਏ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲ ‘ਲਿਖਾਰੀ’ ਦਾ ਸਹਿਮਤ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ। ਹਰ ਲਿਖਤ ਵਿਚ ਪ੍ਰਗਟਾਏ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਕੇਵਲ ‘ਰਚਨਾ’ ਦਾ ਕਰਤਾ ਹੋਵੇਗਾ।
****
1062
***