ਸਿਲ੍ਹਾਬੇ ਰਿਸ਼ਤੇ – – – ਡਾ. ਰਾਜੇਸ਼ ਕੇ ਪੱਲਣ

“ਕੀ ਉਹ ਪਰਵੀਨ ਹੈ?” ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਨਿਊਰੋਲੋਜੀ ਵਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸਵੇਰ ਦੀ ਸ਼ਿਫਟ ਵਿੱਚ ਆਈ ਨਰਸ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ।

“ਹਾਂ, ਉਹ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਹੈ”, ਪੰਕਜ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ, ਮੈ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਆਪਣੀ ਨਿਢਾਲ ਮਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।“

“ਡਾਕਟਰ ਰਾਉਂਡ ਤੇ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਜਲਦੀ ਹੀ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਹੀ ਤੁਹਾਡੀ ਮਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਵੇਗਾ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਪੁੱਛ ਰਹੇ ਹੋ”, ਨਰਸ ਨੇ ਕਿਹਾ।

ਜਦੋਂ ਡਾਕਟਰ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਪੰਕਜ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਹਲਕਾ ਜਿਹੀ ਬ੍ਰੇਨ ਸਟ੍ਰੋਕ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੀ ਪੂਰੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਪੰਕਜ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਦਿਮਾਗ ਤੋਂ ਬੋਝ ਉਤਾਰਨ ਲਈ ਵੀ ਕਿਹਾ।

“ਉਹ ਖਤਰੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ। ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰ ਹੈ ਕਿ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਖੂਨ ਨਹੀਂ ਵਹਿ ਰਿਹਾ। ਹੁਣ ਚਿੰਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ…”

ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਕਰੀਬ ਪਰਵੀਨ ਥੋੜੀ ਸੁਚੇਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਪੰਕਜ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਉਹ ਕੀ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਕਹਾਣੀ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਛੋਟੀ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਨਾਲ ਟੈਗ ਕੀਤੇ ਲੇਖਕ ਦੀ ਫੋਟੋ ਨੂੰ ਦਿਖਾਇਆ।

ਪਰਵੀਨ ਨੇ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਲਿਆ ਅਤੇ ਪੰਕਜ ਨੂੰ ਕਿਹਾ,

“ਓਹ ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਭਤੀਜਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਫ਼ੋਨ ‘ਤੇ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਾਈਮਨ ਫਰੇਜ਼ਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਵੈਨਕੂਵਰ ਵਿੱਚ ਪੋਸਟ-ਡਾਕਟੋਰਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਮਿਲੀ ਸੀ।”

“ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਵੈਨਕੂਵਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਉਸ ਨਾਲ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਭਤੀਜਾ ਵਿਦਵਾਨ ਸੀ। ਤੁਹਾਡਾ ਪਿਤਾ ਉਸ ਦੀ ਕਦਰ ਕਿਵੇਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ? ਉਸ ਨੇ ਆਪ ਸਿਰਫ਼ ਦਸਵੀਂ ਜਮਾਤ ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਹ ਵੀ ਬੈੱਲ-ਕਰਵ ਨਾਲ। ਤੇਰੇ ਪਿਤਾ ਕੋਲ ਸਿਰਫ ਹੰਕਾਰ ਸੀ, ਕੋਈ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਨਹੀਂ?”

ਪੰਕਜ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ, ” ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦੈ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।”

“ਹਾਂ, ਉਸਨੇ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਉਹ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਉਦੇਸ਼ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਇਹ ਸੱਤਰਵਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੈਨੇਡਾ ਵੱਖਰਾ ਸੀ। ਮੈਂਨੂੰ ਉਸ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਕਰਨ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਸੀ; ਉਸਨੇ ਮੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਰਬਾਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ,” ਪਰਵੀਨ ਨੇ ‘ਅਨੱਸਥੀਸੀਆ’ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਅਫਸੋਸ ਨਾਲ ਕਿਹਾ।

ਪੰਕਜ ਨੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਭਰੇ ਲਹਿਜੇ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, “ਉਸਨੇ ਮੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਾਲ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਕੀਤਾ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਮੈਂ ਵੈਨਕੂਵਰ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਬਣਨ ਦਾ ਆਪਣਾ ਟੀਚਾ ਪੂਰਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੁੰਦਾ; ਮੈਨੂੰ ਘੰਟਿਆਂ ਬੱਧੀ ਸ਼ਿਫਟਾਂ ਲਾ-ਲਾ ਕੇ ਬਰਗਰ-ਫਲਿੱਪਿੰਗ ਕੰਮ ਨਾ ਕਰਨੇ ਪੈਂਦੇ। “

“ਪਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੁਣ ਉਸ ਬਾਰੇ ਭੁੱਲ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਉਸ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ ਵੱਖ ਹੋ ਗਏ ਸੀ, ਅਤੇ ਹੁਣ ਤੋਂ, ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ। ਮੈਂ ਸਿਰਫ ਤੁਹਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ!”, ਪੰਕਜ ਨੇ ਕਿਹਾ।

“ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਮੈਂ ਉਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਵਿਚਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ, ਪਰ, ਕਈ ਵਾਰ, ਉਸਦੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਮੈਨੂੰ ਅਸਤੁੰਲਨ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਮੈਂ ਇਕੱਲੇ ਚੀਕਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਤੈਂਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ।”

“ਨਹੀਂ, ਮੰਮੀ, ਹੁਣ ਤੋਂ ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਕੋਈ ਵੀ ਗੱਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ; ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਤੁਹਾਡਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸਪਾਤਰ ਬਣਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ”

“ਹੁਣ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਦਵਾਈ ਨੂੰ ਅਨਾਰ ਦੇ ਜੂਸ ਨਾਲ ਲਓ”, ਪੰਕਜ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਜੂਸ ਦਾ ਕੱਪ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ।

ਅਨਾਰ ਦੇ ਰਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਬੂੰਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਦਵਾਈ ਲੈਂਦੇ ਸਮੇਂ ਪਰਵੀਨ ਨੂੰ ਨੀਂਦ ਆ ਗਈ ਕਿਉਂਕਿ ਦਵਾਈ ਦਾ ਅਤੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ।

ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਪਰਵੀਨ ਨੂੰ ਯਾਦ ਆਇਆ ਕਿ ਸੱਤਰਵਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤਾਂ ਪੰਕਜ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਟੁੱਟੇ-ਭੱਜੇ ਘਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇੱਕ ਅਨਾਰ ਦਾ ਦਰੱਖਤ ਸੀ। ਉਹ ‘ਮੁਕੁਲਾਂ’ ਨਾਲ ਭਰੀ ਹੋਈ ਸੀ ਪਰ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਤੇਜ਼ ਹਵਾਵਾਂ ਨੇ ਸਾਰੀਆਂ ਮੁਕੁਲਾਂ ਨੂੰ ਉਡਾ ਦਿੱਤਾ। ਪੰਕਜ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਉਸਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਰੁੱਖ ਕਦੇ ਫਲ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ।

“ਉਹ ਬਹੁਤ ਸੁਸਤ ਲੋਕ ਸਨ। ਨਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਨਾਰ ਦੇ ਰੁੱਖ ਨੂੰ ਕਦੀ ਖਾਦ ਪਾਈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਦੀ ਦੇਖ ਭਾਲ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਸਿਰਫ ਫਲ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਦਰੱਖਤ ਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਅਖੀਰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਨਾਰ ਦੇ ਦਰਖਤ ਨੂੰ ਵੱਢ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਨੇੜੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਲਣ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।“

ਪਰਵੀਨ ਨੇ ਹੋਰ ਕਿਹਾ: “ਪੰਕਜ, ਰੁੱਖਾਂ ਦਾ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨਾਲ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸਬੰਧ ਅਤੇ ਗਹਿਰਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੁੰਦੈ ; ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣਾ ਰਸ, ਚਮਕ ਅਤੇ ਜੀਵਨਸ਼ਕਤੀ ਗੁਆ ਬੈਠਦੇ ਹਨ। ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਦਰ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮੇਰੀ ਸੋਚ ਮੁਤਾਬਿਕ। ”

ਫਿਰ ਪਰਵੀਨ ਨੇ ਪੰਕਜ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਕੈਮਰਾ ਦੇਖਿਆ ਜੋ ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੇ ਗਲੇ ਵਿਚ ਪਾ ਕੇ ਘੁੰਮਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਕੈਮਰਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਸ ਦੇ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਪੇਟ ਨੂੰ ਛੂੰਹਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।

ਕੈਮਰੇ ਦਾ ਧਿਆਨ ਯੂਬਾ ਸਿਟੀ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ, ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਵੱਲ ਘੁੰਮ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਪੰਕਜ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਦੀ ਪਤਨੀ ਦੀਅ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਤਸਵੀਰਾਂ ਲੈਣ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਅਖਰੋਟ ਅਤੇ ਬਾਦਾਮਾਂ ਦੇ ਬਾਗਾਂ ਦੀ ਸੈਰ ਕਰਨ ਦਾ ਬਹਾਣਾ ਬਣਾਇਆ ਸੀ।

“ਤੁਸੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੇ ਕੈਮਰੇ ਦੀ ਸ਼ੇਖੀ ਕਿਉਂ ਮਾਰਦੇ ਹੋ, ਜੋ ਤੁਸੀਂ ‘ਪਾਨ ਸ਼ਾਪ’ ਤੋਂ ਉਧਾਰ ਲਿਆ ਹੈਗਾ”, ਪੰਕਜ ਨੇ ਆਪਣੀ ਨੀਂਦ ਵਿਚ ਉਸ ਦੀ ਬੁੜਬੁੜ ਸੁਣੀ ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹੋਵੇ।

ਪੰਕਜ ਨੇ ਇੱਕ ਚਮਚ ਪਾਣੀ ਉਸ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਪਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਉਹ ਡੂੰਘੀ ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਮੁੜ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਦੇਖਣ ਲੱਗੀ।

ਉਹ ਬੰਬਈ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਦੀਆਂ ‘ਲੇਨਾਂ’ ‘ਤੇ ਚੱਲਦੀ ਹੋਈ ਮੈਮੋਰੀ ਲੇਨ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਚਲੀ ਗਈ, ਜਿੱਥੇ ਪੰਕਜ ਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਗੈਸੋਲੀਨ ਡਰਿਲਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਸ਼ੀਨ ਆਪਰੇਟਰ ਦੇ ਸਹਾਇਕ ਵਜੋਂ ਨੌਕਰੀ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਚੇਂਬੂਰ ਕੈਂਪ, ਬੰਬਈ ਦੇ ਚੋਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੀ ਘਟਨਾ ਦੀ ਯਾਦ ਆ ਗਈ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਗੂੰਗੀ ਅਤੇ ਬੋਲ਼ੀ ਲੜਕੀ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ; ਉਥੇ ਵੀ ਉਸ ਨੇ ਅਪਣੇ ਅਸਲੀ ਰੰਗ ਦਿਖਾ ਦਿੱਤੇ।

ਪੰਕਜ ਨੇ ਪਰਵੀਨ ਨੂੰ ਜਗਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸੁੱਤੀ ਸੁੱਤੀ ਭਰਵੱਟੇ ਚੁੱਕ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਕਰਵਟ ਮੋੜੀ ਪਰ ਉਹ ਫਿਰ ਸੌਂ ਗਈ।

ਮਨ ਦੀ ਅਜੀਬ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਪੰਕਜ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਅਸ਼ਲੀਲਤਾ ਅਤੇ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਦੀਆਂ ਕਈ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਮੌਕੇ ਤੋਂ ਭੱਜ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਕੁਝ ਨਸ਼ਾ ਤਸਕਰਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨਾਲ ਝਗੜਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਗੋਲੀਆਂ ਚੱਲਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣੀ।

ਅਚਾਨਕ ਉਹ ਝਟਕੇ ਨਾਲ ਜਾਗ ਪਈ।

“ਮੰਮੀ, ਤੁਸੀਂ ਬਹੁਤ ਉਦਾਸ ਲੱਗ ਰਹੇ ਸੀ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਰਦ ਨਾਲ ਕੁਰਲਾਉਂਦੇ ਦੇਖਿਆ,” ਪੰਕਜ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ।

“ਹਾਂ ਅਤੇ ਨਹੀਂ”, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਸੁੱਕੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂੰਝਦੇ ਹੋਏ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਫੁਸਫੜੀ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ।
ਪੰਕਜ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਸਭ ਕੁਝ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ।

“ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਹੇ ਸੀ? ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਬੇਚੈਨ ਸੀ!”

“ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਮੈਨੂੰ ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ ਨਹੀਂ ਆਈ ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਡੈਡੀ ਨਾਲ ਕਈ ਅਣਸੁਖਾਵੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਮੈਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।“

“ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਨਾ ਸੋਚੋ, ਮੰਮੀ। ਤੁਹਾਡਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਵੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ ਜੀਣ ਨਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਹੁਤ ਛੋਟੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਵਰਤਮਾਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਆਪਣਾ ਵਰਤਮਾਨ ਕਿਉਂ ਬਰਬਾਦ ਕਰਦੇ ਹੋ? ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬਣਾ ਨਹੀ ਚਾਹੀਦੈ ਜੋ ਮੁੱਕ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਬਸ”?

“ਪੰਕਜ, ਤੂੰ ਅਜੇ ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਹੈਗਾ…।”

ਪੰਕਜ ਉਦੋਂ ਰੁਕ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਗੱਲ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨ ਦਿੱਤੀ।

“ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਅਤੇ ਹੁਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਭਟਕਣ ਵਿੱਚ ਗੁਆਚਣ ਨਾ ਦਿਓ। ਇਹ ਤੁਹਾਡੀ ਮੌਜੂਦਾ ਦੁਰਦਸ਼ਾ ਦਾ ਅਸਲ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲੋ, ਮੰਮੀ!”

“ਪੰਕਜ, ਤੂੰ ਗੱਲ ਸਮਝਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਹੈਂ। ਤੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਮੈਂ ਇੰਨੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਦੁੱਖ ਝੱਲ ਰਹੀ ਹਾਂ। ਤਲਾਕ ਦੇ ਕਾਗਜ਼ ਦਾਖਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਤੇਰੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਸੋਨਾ ਪਾਉਣ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਮੇਰੇ ਸਾਰੇ ਸੋਨੇ ਦੇ ਗਹਿਣੇ ਖੋਹ ਲਏ ਅਤੇ ਦੁਬਾਰਾ ਇਸ ਨੂੰ ਨਵੀਨਤਮ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਬਨਾਣ ਦਾ ਲਾਰਾ ਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਉਸਨੇ ਕੀ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਹਿਣੇ ਵਾਲੇ ਕੋਲ ਲੈ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਪਿੱਤਲ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ। ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਮੈਂ ਸਭ ਕੁਝ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਭੁੱਲ ਜਾਵਾਂ!

“ਓਹ ਬਹੋਤ ਕਠੋਰ ਹੈ! ਪਰ ਉਸ ਦਾ ਪਾਇਲਟ ਭਰਾ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਮਿਲਣ ਆਇਆ ਸੀ, ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਵਿਅਕਤੀ ਜਾਪਦਾ ਸੀ।”

“ਨਹੀਂ, ਉਹ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਨਹੀਂ ਸੀ; ਹਾਂ, ਉਸਨੇ ਘੱਟ ਨੁਕਸਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ! ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਵੀ ਵੇਚ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਅਤੇ ਉਹ ਉਸ ਝੇਰੇ ਨਾਲ ਮਰ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦਿਲ ਦਾ ਮਰੀਜ਼ ਸੀ।”

ਪੰਕਜ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਪਰ, ਮੰਮੀ! ਇੱਕ ਦਿਨ, ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਚਾਚੇ ਦੀ ਇੱਕ ਬਲੈਕ-ਐਂਂਡ-ਵਾਈਟ ਤਸਵੀਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਇੱਕ ਚਮਕਦਾਰ ਜੈਕਟ ਵਾਲੀ ਤਸਵੀਰ ਦੇਖੀ, ਜੋ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਪੇਜ ‘ਤੇ ਪੋਸਟ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਅਜੀਬ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਯਾਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ!

“ਕੀ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਮਾਗਮਾਂ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਕੱਪੜੇ ਪਾਉਂਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ?”

“ਪੰਕਜ, ਤੁਸੀਂ ਅਜਿਹੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ। ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ, ਉਹ ਬੁਟੀਕ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਮਹਿੰਗੇ ਟਕਸੀਡੋ ਸੂਟ ਖਰੀਦਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਸੀ ।”

“ਸੱਚਮੁੱਚ ਅਜਿਹਾ ਹੈ? ਤੁਸੀਂ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅਜੀਬ ਪੋਜੀਅਰ ਸੀ।”

“ਤੇਰੇ ਬਾਪੂ ਦਾ ਪਿਓ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਧੋਖਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਮਕੈਨੀਕਲ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਮਨਜੂਰ-ਸ਼ੁਦਾ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਡਿਪਲੋਮਾ ਕੀਤਾ ਸੀ!”

“ਫੇਰ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਨਾਲ ਸ਼ਾਦੀ ਕਿਉਂ ਕੀਤੀ?” ਪੰਕਜ ਨੇ ਉਤਸੁਕਤਾ ਨਾਲ ਪੁੱਛਿਆ।

“ਉਹ ਇੰਟਰਨੈਟ ਦੇ ਦਿਨ ਨਹੀ ਸਨ। ਕੌਣ ਜਾਂਚ ਕਰਦਾ ਫਿਰਦਾ? ਮੇਰੇ ਡੈਡੀ, ਤੁਹਾਡੇ ਡੈਡੀ ਦੇ ਡੈਡੀ ਦੀਅਾਂ ਕਹੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ‘ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਅਤੇ ਉਹ ਮੇਰੇ ਡੈਡੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਭੱਜ ਗਏ ਸਨ, ਬਸ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵਿੱਚ।”

“ਪਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣਾ ਪੱਖ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ।” ਪੰਕਜ ਨੇ ਕਿਹਾ।

“ਪੰਕਜ, ਉਹ ਦੁਨੀਆਂ ਵੱਖਰੀ ਸੀ। ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਆਹੁਤਾ ਰਿਸ਼ਤੇ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਲਈ ਇੱਕ ਦੁਲਹਨ ਚੁਣੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਲਈ ਇੱਕ ਦੁਲਹਨ ਚੁਣੀ, ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਘੜੀ ਵਾਂਗ ਨਿਯਮਤਤਾ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ਤਿਅਂ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਚਲਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸੀ। ੲਸੇ ਕਾਰਣ ਸਭ ਦੇ ਸਭ ਰਿਸ਼ਤੇ ਸਲ੍ਹਾਬੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।“

“ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਨਿਰਣਾ ਕਿਉਂ ਥੋਪਿਆ? ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਹਾਵੀ ਕਿਉਂ ਰਹੇ?”

“ਪੰਕਜ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਸਿਆਣਾ ਸਮਝਦੇ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ-ਵਿਮਰਸ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਹੱਕ ਦੇਣਾ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਸੀ।”

“ਅਜੀਬ ਲਗਦੈ! ਬਹੁਤ ਅਜੀਬ!!”

“ਮੇਰੇ ਵਿਚਾਰ ਵਿੱਚ, ਵਿਆਹ ਵਿੱਚ ਸਾਥੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸੁਭਾਅ, ਆਦਤਾਂ ਅਤੇ ਸੁਭਾਅ ਦੀ ਅਨੁਕੂਲਤਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।“, ਪੰਕਜ ਨੇ ਕਿਹਾ।

“ਮੈਂ ਜਾਣਦੀ ਹਾਂ। ਪਰ ਨਿਰੋਲ ਸੁਆਰਥ ਬਿਹਤਰ ਫੈਸਲਿਆਂ ਨੂੰ ਖੋਖਲਾ ਕਰ ਦਿੰਦੈ। ਮੇਰੇ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਹੋਇਆ। ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ, ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ, ਕੋਈ ਖਾਸ ਫਾਇਦਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ, ਮੇਰਾ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰਕੇ। ਸਭ ਹਉਮੈ ਦੀ ਸਜਾ ਭੁਗਤਦੇ ਰਹੇ। ਰੱਸੀ ਵੀ ਜਲ ਚੁੱਕੀ ਪਰ ਵਲ ਹਾਲੇ ਵੀ ਹੈਗਾ।“

ਪੰਕਜ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਮੰਮੀ! ਮੈਂ ਕਿਤੇ ਪੜ੍ਹਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਗੈਰਜ਼ੰਮੇਵਾਰੀ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ‘ਤੇ ਅਸਰਅੰਦਾਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।”

“ਪਰ, ਮੇਰੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਇਸ ਸੰਧਿਆ ਦੌਰ ਵਿੱਚ, ਮੇਰੇ ਲਈ ਇਹ ਮਾਇਨੇ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ। ਮੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤਾਂ ਬਸ, ਜਿਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ, ਹਮੇਸ਼ਾ ਗੁੰਝਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹੀ।” ਪਰਵੀਨ ਨੇ ਗਲ਼ਾ ਭਰ ਲਿਅ।

“ਪੰਕਜ, ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਕੁੜੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧੋ ਜਿਸਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹੋ ਜਿਸਨੂੰ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਪੇਜ ‘ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਸੀ।”

“ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਉਸਨੂੰ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹੋ?”

“ਇਹ ਤੁਸੀਂ ਹੋ ਜਿਸਦੀ ਪਸੰਦ ਮਾਅਨੇ ਰਖੱਣੀ ਚਾਹੀਦੀ”।

“ਪੰਕਜ, ਪਿਆਰ ਤੇ ਸਨੇਹ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹਰ ਵਿਆਹ ਧੂੰਏਂ ਵਿੱਚ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੈ।”

“ਸੱਚਮੁਚ, ਪਿਆਰ-ਸੱਖਣਾ ਵਿਆਹ ਇੱਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ”।

“ਹਾਂ, ਇਹ ਘਿਣਾਉਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਿਆਨਕ ਵੀ। ਮੈਂ ਹੁਣ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਿੱਖਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਲੋਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਆਰਥੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ; ਲਗਭਗ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਸੁਆਰਥੀ!” ਪਰਵੀਨ ਨੇ ਅਫ਼ਸੋਸ ਪ੍ਰਗਟਾਇਆ।

ਪੰਕਜ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਮੰਮੀ, ਤੁਸੀਂ ਬਿਲਕੁਲ ਸਹੀ ਹੋ ਕਿਉਂਕਿ ਕਿਸੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਜਿੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਸਮਝੋਗੇ, ਤੁਸੀਂ ਕੁੱਤੇ ਦੀ ਓਨੀ ਹੀ ਕਦਰ ਕਰੋਗੇ।”

ਪੰਕਜ ਆਪਣੇ ਹਥੇਲੀ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਮੱਥੇ ਨੂੰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਲਾਡ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਡਾਕਟਰ ਆਪਣੀ ਡਿਊਟੀ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਅਤੇ ਪਰਵੀਨ ਦੇ ਬੈੱਡਸਾਈਡ ਟੇਬਲ ‘ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਬਹੁਰੰਗੀ ਗੁਲਦਸਤਾ ਦੇਖ ਕੇ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਪਰਵੀਨ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਤੋਂ ਡਿਸਚਾਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

*’ਲਿਖਾਰੀ’ ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਹੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਗਟਾਏ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲ ‘ਲਿਖਾਰੀ’ ਦਾ ਸਹਿਮਤ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ। ਹਰ ਲਿਖਤ ਵਿਚ ਪ੍ਰਗਟਾਏ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਕੇਵਲ ‘ਰਚਨਾ’ ਦਾ ਕਰਤਾ ਹੋਵੇਗਾ।
****
1035
***